നാഗേശ്വര ക്ഷേത്രം

നാഗേശ്വര ക്ഷേത്രം

Nandi mantapa in Nageshvara temple, Begur

ബാംഗ്ലൂരിൽ സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ഒരു പുരാതന ക്ഷേത്രമാണു നാഗേശ്വര ക്ഷേത്രം. നാഗനാഥേശ്വര ക്ഷേത്രം, പഞ്ചലിംഗേശ്വര ക്ഷേത്രം എന്നീ പേരുകളിലും ഈ ക്ഷേത്രം അറിയപ്പെടുന്നുണ്ട്. ബാംഗ്ലൂരിൽ നിന്നും തമിഴ് നാട്ടിലെ ഹൊസ്സൂരിലേക്കു പോകുന്ന പ്രധാന റോഡിനു സമീപത്തുള്ള ബേഗൂർ പട്ടണത്തിലാണ് ഈ ക്ഷേത്രം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. ഇതിനടുത്ത് സ്ഥിതി ചെയ്തിരുന്ന കാശി വിശ്വേശര ക്ഷേത്രത്തിന്റെ അവശിഷ്ടങ്ങൾ ഇപ്പോഴും അവിടെയുണ്ട്. നാഗേശ്വര ക്ഷേത്രത്തിന്റെ മറ്റൊരു പ്രത്യേകത അവിടുത്തെ പഞ്ചലിംഗ പ്രതിഷ്ഠയാണ്.

വെസ്റ്റേൺ ഗംഗാ സാമ്രജ്യത്തിന്റെ കാലഘട്ടത്തിൽ (ക്രി.മു. 350 – 1000) ആണ് ഈ ക്ഷേത്രം പണി കഴിപ്പിച്ചത്. പടിഞ്ഞാറൻ ഗംഗാ സാമ്രാജ്യം പുരാതന കർണാടകത്തിലെ ഒരു സുപ്രധാന രാജവംശമായിരുന്നു. നാലാം നൂറ്റാണ്ടിനും ആറാം നൂറ്റാണ്ടിനും മദ്ധ്യേ പരമാധികാരമാണ് പടിഞ്ഞാറൻ ഗംഗാ സാമ്രാജ്യത്തിനുണ്ടായിരുന്നത്. കോലാറിൽ നിന്ന് ആദ്യം ആരംഭിച്ച്, പിന്നീട് അവരുടെ തലസ്ഥാനം ആധുനിക മൈസൂർ ജില്ലയിലെ കാവേരി നദിക്കരയിൽ തലക്കാടിലേക്കു മാറ്റുകയായിരുന്നു. ഈ കാലഘട്ടത്തിൽ എന്നോ ആയിരുന്നു നാഗേശ്വര ക്ഷേത്ര നിർമ്മിതി എന്നു വിശ്വസിച്ചു വരുന്നു.

പുരാതന ലിഖിതങ്ങളിൽ നിന്ന് ബേഗൂർ ഒരിക്കൽ വെപ്പുർ എന്നും കെല്ലെലെ എന്നും അറിയപ്പെട്ടിരുന്നു എന്നു കാണാം. ക്ഷേത്ര സമുച്ചയത്തിനകത്തെ നാഗേശ്വർ, നാഗേശ്വര സ്വാമി എന്നീ രണ്ട് ക്ഷേത്രങ്ങൾ പടിഞ്ഞാറൻ ഗംഗാ രാജവംശത്തിലെ രാജാക്കൻമാരായ നിതിമാർഗ ഒന്നാമനെയും (എറെഗംഗ നീതിമാർഗ എന്നും 843-870 എന്നും വിളിച്ചിരുന്നു), എരിയപ്പ നീതിമാർഗ രണ്ടാമന്റേയും (എറെഗംഗ നീതിമാർഗ II, 907- 921) മേൽ നോട്ടത്തിൽ പൂർത്തിയാക്കിയതാണ്. ഈ പ്രദേശത്ത് ചോള സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ ഭരണത്തിന് ശേഷമുള്ള ഒരു ശേഷിപ്പാണ് ഇവിടുത്തെ മറ്റു പ്രതിഷ്ഠകൾ. CE 890 (AD) കാലത്ത് വന്ന ഒരു പഴയ കന്നഡ ലിഖിതത്തിൽ “ബംഗലൂരു യുദ്ധം” (ആധുനിക ബാംഗ്ലൂർ സിറ്റി) എന്ന പേരിൽ ഇതിനേപറ്റി വിവരിക്കുന്നുണ്ട്. ക്ഷേത്ര സമുച്ചയത്തിൽ കാണപ്പെടുന്ന ഈ ലിഖിതങ്ങൾ രചിച്ചത് ആർ. നരസിംഹചാർ ആണ്. ലിഖിതത്തേ കുറിച്ച് “എപ്പിഗ്രാഫിരിയ കർണാടിസ” (വോള്യം 10 സപ്ലിമെന്ററി) ൽ രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. ബെംഗലൂരു എന്ന സ്ഥലത്തിന്റെ അസ്തിത്വത്തിന്റെ ഏറ്റവും ആധികാരിക തെളിവായിരുന്നു ഇത്.

ബേഗൂർ റോഡിനരികിൽ ഉള്ള ബേഗൂർ തടാകക്കരയിലാണു ക്ഷേത്രം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. ബാംഗ്ലൂർ സിറ്റിയിൽ നിന്നും ഇലക്ട്രോണിക് സിറ്റി, തമിഴ് നാട്ടിലെ ഹൊസ്സൂരിലേക്കു പോകുന്ന പ്രധാന പാത ഈ വഴികളിൽ നിന്നും എളുപ്പത്തിൽ ഇവിടേക്ക് എത്തിച്ചേരാനാവും. ബന്നാർഘട്ട റോഡിൽ നിന്നും ഹുളിമാവ് വഴിയും ബേഗൂരിലേക്ക് എത്തിച്ചേരാനാവും. ബൊമ്മനഹള്ളിയിൽ നിന്നും ഹൊങ്കസാന്ദ്ര വഴിയും ബേഗൂരിലേക്ക് എത്തിച്ചേരാനാവുന്നു. ഇലക്ട്രോണിക് സിറ്റിയിൽ നിന്നും ബേട്ടദാസണ്ണപുര വഴി ബേഗൂരിൽ എത്താനാവുന്നു.

Nageshwara Temple

Nageshvara Temple, Begur

Nageshwara Temple is an ancient temple located in Bangalore. This temple is also known as the Naganatheshwara Temple and the Panchalingeswara Temple. The temple is located in the town of Begur, near the main road from Bangalore to Hosur in Tamil Nadu. The ruins of the nearby Kashi Vishwara Temple are still there. Another feature of the Nageshwara Temple is the Goddess Panchalinga.

The temple was built in the Western Ganga Empire (350-1000 BC). The Western Ganges Empire was an important dynasty in ancient Karnataka. It was under the sovereignty of the Western Ganges Empire between the 4th and 6th centuries. They first started from Kolar and later shifted their capital to Talakad on the banks of the Cauvery River in modern Mysore district. It is believed that the Nageshwara Temple was built during this period.

Ancient inscriptions show that Begur was once known as Veppur and Kelele. The two temples within the temple complex, Nageshwar and Nageshwara Swamy, were completed under the supervision of Nithimarga I (also known as Eriganga Nithimarga 843-870) and Eriyappa Nithimarga II (Ereganga Nithimarga II, 907-921), kings of the Western Ganga dynasty. Other places of worship in the area are remnants of the Chola dynasty. AD The old Kannada inscription of 890 (AD) describes it as the “Battle of Bangalore” (modern Bangalore city). These inscriptions found in the temple complex were written by R. Narasimhachar. The inscription itself is recorded in the “Epigraphia Carnatica” (Appendix 10). This was the most authentic evidence of the place known as Bengaluru.

പ്രശ്‌നോത്തരി 14, കേരളം പ്രാഥമിക കാര്യങ്ങൾ

കേരളത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഏറ്റവും അടിസ്ഥാന കാര്യങ്ങൾ മാത്രം ശേഖരിച്ചു വെച്ചിരിക്കുന്നു. ഈസിയായിരിക്കും ഈ ചോദ്യങ്ങൾ എന്നു കരുതുന്നു.
Start

Congratulations - you have completed പ്രശ്‌നോത്തരി 14, കേരളം പ്രാഥമിക കാര്യങ്ങൾ.

You scored %%SCORE%% out of %%TOTAL%%.

Your performance has been rated as %%RATING%%


Your answers are highlighted below.
Return
Shaded items are complete.
12345
678910
1112131415
1617181920
End
Return

നാണമില്ലേ ഈ മനുഷ്യന്?

മൗനിയായ ഇന്ത്യൻ പ്രധാനമന്ത്രി ഒരു ദുരന്തകഥാപാത്രം എന്ന് അമേരിക്കയിലെ പ്രഖ്യാപിതപത്രമായ വാഷിങ്‌ഡൺ പോസ്റ്റ് ഇന്നലെ പ്രസിദ്ധപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നു!!
നാട്ടുകാരൊക്കെ ഒന്നുചേർന്ന് പറഞ്ഞു മടുത്തുപോയിട്ടുണ്ട്, ഇപ്പോൾ അന്യനാട്ടുകാരും പറഞ്ഞു തുടങ്ങിയിരിക്കുന്നു.. അണ്ടർ അച്ചീവർ എന്ന് ടൈം മാഗസിൻ പറഞ്ഞു നാക്കെടുത്തു വെച്ചതേ ഉള്ളൂ… ലണ്ടനിലെ ഇണ്ടിപെണ്ഡൻസ് എന്ന പത്രവും തത്തുല്യമായ പരാമാർശം പ്രധാനമന്ത്രിയെ പറ്റി നടത്തിയിട്ടുണ്ട്. അഴിമതിയില്‍ മുങ്ങിയ സര്‍ക്കാറിന് നേതൃത്വം നല്‍കുന്ന പ്രാപ്തിയില്ലാത്ത പ്രധാനമന്ത്രിയാണ് മന്‍മോഹന്‍സിംങിനെ പത്രം വിലയിരുത്തിയിരിക്കുന്നത്. മന്ത്രിസഭാംഗങ്ങള്‍ അഴിമതിയിലൂടെ കീശ വീര്‍പ്പിക്കുമ്പോള്‍ ഇതൊക്കെ കണ്ടില്ലെന്നു നടിച്ച് നിശബ്ദത പാലിച്ചാണ് മന്‍മോഹന്‍ സിങ് സ്വന്തം പ്രശസ്തി നശിപ്പിക്കുന്നതെന്ന് വാഷിങ്ടണ്‍ പോസ്റ്റ് ലേഖനത്തില്‍ കുറ്റപ്പെടുത്തുന്നു.

മാഡത്തിന്റെ മൂടും താങ്ങി നടന്ന് സകല അഴിമതികൾക്കു നേരേയും കണ്ണടച്ച് അത്മാഭിമാനം പണയപ്പെടുത്തിയാണിവർ ഭരണയന്ത്രം കയ്യാളുന്നതെന്നു ചിലരൊക്കെ വിലയിരുത്തിയതു കണ്ടു!! വാഷിങ്‌ഡൺ പോസ്റ്റ് നിർവഹിച്ചത് തികഞ്ഞ ഉത്തരവാദിത്വത്തോടെ തന്നെയാണ് എന്നു കാണാവുന്നതാണ്. കേന്ദ്രം സകലശക്തിയും എടുത്ത് എതിർത്തിട്ടും; പത്രം ക്ഷമാപണം നടത്തണം എന്നുപറഞ്ഞിട്ടും അമേരിക്കൻ പത്രം അവരുടെ അഭിപ്രായത്തിൽ ഉറച്ചു നിൽക്കുന്നതു കാണാം. അമേരിക്കൻ ഭരണകൂടത്തെ തന്നെ പലതവണ വിമർശിച്ചെഴുതിയിട്ടുള്ളതാണ് വാഷിങ്‌ഡൺ പോസ്റ്റ് എന്നതോർക്കുക. ഭരണകൂടത്തിന്റെ അഴിമതികൾക്കെതിരെ വിമർശനബുദ്ധ്യാ പല ഫീച്ചറുകളും പ്രസിദ്ധീകരിച്ച് അവരുടെ പത്രധർമ്മം യഥാവിധം നിർവഹിച്ച ചരിത്രവും അവർക്കുണ്ട്. അങ്ങനെയൊരു പത്രം കേവലം വൈരാഗ്യബുദ്ധിപ്രകടിപ്പിച്ചതാനെന്നു കരുതാൻ മാർഗമില്ല. ഇങ്ങനെ നാണംകെട്ടു നടക്കേണ്ടതുണ്ടോ ഒരു പ്രധാനിക്ക്!

ഒരുനാൾ കോൺഗ്രസ് ഇന്ത്യയിൽ നിന്ന് അപ്രത്യക്ഷമാവാൻ ഒരുപക്ഷേ ഇദ്ദേഹത്തെ പോലുള്ള മിണ്ടാപ്രാണികൾ കാരണമായിക്കൂടെന്നില്ല.  ഒരുപാടു സമൂഹങ്ങൾ, സംസ്കാരമുള്ളവർ, ഭാഷക്കാർ ഒന്നിച്ചു ജീവിക്കുന്ന ഇടമാണു ഭാരതം, അത്ര എളുപ്പമല്ല ഇവരെ ഒന്നിച്ചു നിർത്താൻ. ഒത്തിരി നല്ലകാര്യങ്ങൾ ഈ കാലയളവിൽ കാണാൻ കഴിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. അതിൽ പത്തെണ്ണം താഴെ കൊടുക്കാം. ശ്രദ്ധേയമായ 10 നേട്ടങ്ങൾ താഴെ പറയുന്നവയാണ്:

  1. സാമ്പത്തിക വളർച്ച: അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഭരണകാലത്ത് ഇന്ത്യ 8-9% സാമ്പത്തിക വളർച്ചാ നിരക്ക് കൈവരിച്ചു. 2007-ൽ ഇന്ത്യ ലോകത്തിലെ അതിവേഗം വളരുന്ന രണ്ടാമത്തെ വലിയ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയായി മാറി.
  2. വിവരാവകാശ നിയമം (RTI Act): 2005-ൽ നടപ്പിലാക്കിയ വിവരാവകാശ നിയമം സർക്കാർ പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ സുതാര്യതയും ഉത്തരവാദിത്തവും ഉറപ്പുവരുത്തിക്കൊണ്ട് പൗരന്മാരെ ശാക്തീകരിച്ചു.
  3. മഹാത്മാഗാന്ധി ദേശീയ ഗ്രാമീണ തൊഴിലുറപ്പ് നിയമം (MGNREGA): 2005-ൽ ആരംഭിച്ച ഈ പദ്ധതി ഗ്രാമീണ മേഖലയിലെ ഓരോ കുടുംബത്തിനും ഒരു സാമ്പത്തിക വർഷത്തിൽ കുറഞ്ഞത് 100 ദിവസത്തെ തൊഴിൽ ഉറപ്പുനൽകി, ഇത് ഗ്രാമീണ ജീവിതനിലവാരം മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിൽ വലിയ പങ്കുവഹിച്ചു.
  4. ഇന്ത്യ-യുഎസ് സിവിൽ ആണവ കരാർ: 2008-ൽ ഒപ്പുവെച്ച ഈ കരാർ ഇന്ത്യയുടെ ആണവ ഒറ്റപ്പെടൽ അവസാനിപ്പിക്കുകയും മറ്റ് രാജ്യങ്ങളുമായി ആണവ വാണിജ്യത്തിൽ ഏർപ്പെടാൻ അനുവദിക്കുകയും ചെയ്തു. ഇത് ഇന്ത്യയുടെ ഊർജ്ജ സുരക്ഷയ്ക്കും അന്താരാഷ്ട്ര നിലയ്ക്കും വലിയ മുതൽക്കൂട്ടായി.
  5. വിദ്യാഭ്യാസ അവകാശ നിയമം (Right to Education Act): 2009-ൽ നടപ്പിലാക്കിയ ഈ നിയമം 6 മുതൽ 14 വയസ്സുവരെയുള്ള കുട്ടികൾക്ക് വിദ്യാഭ്യാസം ഒരു മൗലികാവകാശമാക്കി.
  6. ദേശീയ ഗ്രാമീണ ആരോഗ്യ മിഷൻ (NRHM): 2005-ൽ ആരംഭിച്ച ഈ പരിപാടി ശിശുമരണനിരക്കും മാതൃമരണനിരക്കും കുറയ്ക്കുന്നതിനും ഗ്രാമീണ മേഖലകളിൽ ആരോഗ്യ സംരക്ഷണ സൗകര്യങ്ങൾ മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിനും ലക്ഷ്യമിട്ടു.
  7. അടിസ്ഥാന സൗകര്യ വികസനം: നഗര അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിനായി ജവഹർലാൽ നെഹ്റു ദേശീയ നഗര പുനരുജ്ജീവന മിഷൻ (JNNURM) പോലുള്ള പദ്ധതികൾക്ക് തുടക്കമിട്ടു. വാജ്പേയി സർക്കാർ ആരംഭിച്ച ഹൈവേ ആധുനികവൽക്കരണ പരിപാടികളും അദ്ദേഹം തുടർന്നു.
  8. ബഹിരാകാശ ശാസ്ത്രരംഗത്തെ മുന്നേറ്റം: 2008-ൽ ചന്ദ്രയാൻ-1 ദൗത്യം വിജയകരമായി വിക്ഷേപിച്ചത് ഉൾപ്പെടെ ഇന്ത്യയുടെ ബഹിരാകാശ പദ്ധതിക്ക് അദ്ദേഹം വലിയ പിന്തുണ നൽകി. ഇത് ചന്ദ്രനിൽ ജലാംശം കണ്ടെത്തുന്നതിനും ഇന്ത്യയെ ചാന്ദ്ര ഗവേഷണ രംഗത്തെ പ്രധാനിയാക്കുന്നതിനും സഹായിച്ചു.
  9. ബാങ്കിംഗ്, ധനകാര്യ മേഖലയിലെ പരിഷ്കാരങ്ങൾ: ബാങ്കിംഗ്, ധനകാര്യ മേഖലകളിലും പൊതുമേഖലാ സ്ഥാപനങ്ങളിലും പരിഷ്കാരങ്ങൾ കൊണ്ടുവന്നു. കർഷകരുടെ കടങ്ങൾ എഴുതിത്തള്ളുന്നതിനുള്ള നടപടികളും സ്വീകരിച്ചു.
  10. വിദേശനയം: യുഎസ് ആണവ കരാറിന് പുറമെ, “ലുക്ക് ഈസ്റ്റ് പോളിസി” വഴി തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യൻ രാജ്യങ്ങളുമായുള്ള ബന്ധം ശക്തിപ്പെടുത്തുകയും വ്യാപാരബന്ധങ്ങൾ വർദ്ധിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു. ആഫ്രിക്കൻ രാജ്യങ്ങളുമായുള്ള ബന്ധം മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിലും അദ്ദേഹം പ്രധാന പങ്ക് വഹിച്ചു.

ഇതേ പോലെ ശ്രദ്ധയിൽ പെട്ട കോട്ടങ്ങളും ഒത്തിരിയുണ്ട്. അതിൽ പത്തെണ്ണം താഴെ കൊടുക്കുന്നു.

1. അഴിമതി ആരോപണങ്ങൾ

മൻമോഹൻ സിംഗ് സർക്കാരിന്റെ കാലത്ത് നിരവധി വലിയ അഴിമതി ആരോപണങ്ങൾ ഉയർന്നു. കൽക്കരി ഖനി അഴിമതി (Coalgate), 2G സ്പെക്ട്രം അഴിമതി, കോമൺവെൽത്ത് ഗെയിംസ് അഴിമതി എന്നിവ ഇതിൽ പ്രധാനപ്പെട്ടവയാണ്. ഈ ആരോപണങ്ങൾ സർക്കാരിന്റെ പ്രതിച്ഛായയെ സാരമായി ബാധിക്കുകയും പൊതുജനങ്ങളിൽ വലിയ അതൃപ്തി ഉണ്ടാക്കുകയും ചെയ്തു.

2. നയപരമായ സ്തംഭനം

സർക്കാരിന്റെ രണ്ടാം പകുതിയിൽ, പ്രത്യേകിച്ച് 2011-നു ശേഷം, നയപരമായ സ്തംഭനം (Policy Paralysis) ഉണ്ടായതായി വിമർശനം ഉയർന്നു. സുപ്രധാന സാമ്പത്തിക പരിഷ്കാരങ്ങൾ നടപ്പിലാക്കുന്നതിൽ കാലതാമസം നേരിട്ടു, ഇത് നിക്ഷേപകരുടെ ആത്മവിശ്വാസം കുറയ്ക്കാൻ കാരണമായി.

3. പണപ്പെരുപ്പം

സാമ്പത്തിക വളർച്ചയുണ്ടായെങ്കിലും, ഈ കാലയളവിൽ ഉയർന്ന പണപ്പെരുപ്പം സാധാരണക്കാരന്റെ ജീവിതത്തെ കാര്യമായി ബാധിച്ചു. ഭക്ഷ്യവസ്തുക്കളുടെയും ഇന്ധനത്തിന്റെയും വില വർധിച്ചത് ജനജീവിതം ദുസ്സഹമാക്കി.

4. ആഗോള സാമ്പത്തിക പ്രതിസന്ധിക്ക് ശേഷമുള്ള തിരിച്ചടി

2008-ലെ ആഗോള സാമ്പത്തിക പ്രതിസന്ധിയെ ഇന്ത്യക്ക് നേരിടാൻ കഴിഞ്ഞെങ്കിലും, അതിനു ശേഷമുള്ള സാമ്പത്തിക വളർച്ച മന്ദഗതിയിലായി. ഇത് ആഭ്യന്തര പ്രശ്നങ്ങളും ആഗോള സാമ്പത്തിക സാഹചര്യങ്ങളും കാരണമായിരുന്നു.

5. ജൻ ലോക്പാൽ ബിൽ വിഷയത്തിലെ പ്രതിസന്ധി

അഴിമതിക്കെതിരെ ശക്തമായ നിയമം വേണമെന്ന് ആവശ്യപ്പെട്ട് അണ്ണാ ഹസാരെയുടെ നേതൃത്വത്തിൽ നടന്ന പ്രക്ഷോഭങ്ങൾ സർക്കാരിന് വലിയ വെല്ലുവിളിയായി. ജൻ ലോക്പാൽ ബിൽ പാസ്സാക്കുന്നതിൽ സർക്കാരിന് കാര്യമായ പുരോഗതി നേടാനായില്ല എന്നത് വിമർശിക്കപ്പെട്ടു.

6. സഖ്യകക്ഷി സർക്കാരിന്റെ പരിമിതികൾ

മൻമോഹൻ സിംഗിന്റെ സർക്കാർ സഖ്യകക്ഷികളുടെ പിന്തുണയോടെയായിരുന്നു ഭരിച്ചിരുന്നത്. ഇത് പലപ്പോഴും പ്രധാനപ്പെട്ട നയപരമായ തീരുമാനങ്ങൾ എടുക്കുന്നതിൽ പ്രതിബന്ധങ്ങൾ സൃഷ്ടിച്ചു. സഖ്യകക്ഷികളുടെ സമ്മർദ്ദം കാരണം പലപ്പോഴും കർശനമായ നിലപാടുകൾ എടുക്കാൻ സർക്കാരിന് കഴിഞ്ഞില്ല.

7. നേതൃത്വപരമായ കുറവ് (പെർസെപ്ഷൻ)

മൻമോഹൻ സിംഗ് ഒരു സാമ്പത്തിക വിദഗ്ദ്ധനായിരുന്നിട്ടും, അദ്ദേഹത്തിന് ശക്തമായ ഒരു രാഷ്ട്രീയ നേതാവിന്റെ പ്രതിച്ഛായ ഉണ്ടായിരുന്നില്ല. സോണിയ ഗാന്ധിയുടെയും കോൺഗ്രസ് പാർട്ടിയുടെയും നിയന്ത്രണത്തിലായിരുന്നു ഭരണം എന്ന് വിമർശകർ ആരോപിച്ചു. ഇത് തീരുമാനങ്ങൾ എടുക്കുന്നതിലെ വേഗതയെയും കാര്യക്ഷമതയെയും ബാധിച്ചു.

8. തീവ്രവാദം

മുംബൈ ഭീകരാക്രമണം (26/11) പോലുള്ള വലിയ ഭീകരാക്രമണങ്ങൾ ഈ കാലയളവിൽ നടന്നു. ഇത് രാജ്യത്തിന്റെ സുരക്ഷാ സംവിധാനങ്ങളിലെ പാളിച്ചകൾ എടുത്തു കാണിച്ചു.

9. വ്യവസായ സൗഹൃദ അന്തരീക്ഷം

അഴിമതി ആരോപണങ്ങളും നയപരമായ സ്തംഭനവും കാരണം വിദേശ നിക്ഷേപകരുടെ താൽപ്പര്യം കുറഞ്ഞു. പുതിയ പദ്ധതികൾക്ക് അനുമതി ലഭിക്കാൻ കാലതാമസം നേരിട്ടതും വ്യവസായ മേഖലയ്ക്ക് തിരിച്ചടിയായി.

10. തൊഴിലില്ലായ്മ

സാമ്പത്തിക വളർച്ചയുണ്ടായിട്ടും, വർധിച്ചുവരുന്ന ജനസംഖ്യയ്ക്ക് ആനുപാതികമായ തൊഴിലവസരങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിൽ സർക്കാരിന് പരിമിതികളുണ്ടായിരുന്നു. ഇത് യുവാക്കൾക്കിടയിൽ തൊഴിലില്ലായ്മ വർദ്ധിപ്പിച്ചു.

ചുരുക്കത്തിൽ, മൻമോഹൻ സിംഗ് ഭരണകാലം കോൺഗ്രസ് പാർട്ടിക്കു നേട്ടങ്ങക്കേൾ കോട്ടങ്ങൾ തന്നെയാണുണ്ടാക്കിയത്.  സാമ്പത്തിക വളർച്ചാനേട്ടം, ഒത്തിരി ക്ഷേമപദ്ധതികൾ, അന്താരാഷ്ട്രാ അംഗീകരം പോലുള്ള വാക്കുകൾ കൊണ്ടും ഉദാഹരണങ്ങൾ കൊണ്ടും വോട്ടുപിടിച്ചു വാങ്ങാനാവുന്ന ഒരു കൂട്ടം ഉള്ളതിലാൽ തുടർഭരണം കിട്ടിയേക്കാം. നിരവധി ക്ഷേമപദ്ധതികൾ നടപ്പിലാക്കുകയും ചെയ്തുവെങ്കിലും, അഴിമതി ആരോപണങ്ങൾ, നയപരമായ സ്തംഭനം, നേതൃത്വപരമായ ദുർബലത എന്നിവ പാർട്ടിയുടെ പ്രതിച്ഛായയെ സാരമായി ബാധിക്കാതിരിക്കില്ല.  ഭാവിയിൽ കോൺഗ്രസ്സ് എന്നതു പുസ്തകത്താളുകളിലെ ഒരു കുറിപ്പു മാത്രമായി മാറാതിരുന്നാൽ ഇന്ത്യ എന്ന മഹാരാജ്യത്തിനത് ഗുണങ്ങൾ മാത്രമേ തരികയുള്ളൂ.