കേരളത്തിന്റെ സാമൂഹികവും സാംസ്കാരികവും സാമ്പത്തികവുമായ ചരിത്രത്തെ നിർണായകമായി സ്വാധീനിച്ച ഒരു പ്രതിഭാസമാണ് ബ്രാഹ്മണ കുടിയേറ്റം. ഇതൊരു ഒറ്റപ്പെട്ട സംഭവമായിരുന്നില്ല, മറിച്ച് പല നൂറ്റാണ്ടുകൾ നീണ്ടുനിന്ന ഒരു തുടർപ്രക്രിയയായിരുന്നു.

1. കുടിയേറ്റത്തിന്റെ കാലഘട്ടവും വഴികളും

ചരിത്രകാരന്മാർക്കിടയിൽ ഈ വിഷയത്തിൽ പല അഭിപ്രായങ്ങളുമുണ്ടെങ്കിലും, പൊതുവെ അംഗീകരിക്കപ്പെട്ട വസ്തുതകൾ ഇവയാണ്:

• പ്രാരംഭഘട്ടം (B.C. 3-ാം നൂറ്റാണ്ട് – A.D. 3-ാം നൂറ്റാണ്ട്): സംഘകാലഘട്ടത്തിൽ തന്നെ ബ്രാഹ്മണരുടെ ചെറിയ സംഘങ്ങൾ കേരളത്തിൽ എത്തിത്തുടങ്ങിയതിന് സംഘം കൃതികളിൽ സൂചനകളുണ്ട്. ഇവർ പ്രധാനമായും യാഗങ്ങൾ നടത്താനും രാജാക്കന്മാർക്ക് ഉപദേശകരായും എത്തിയവരായിരുന്നു. എന്നാൽ ഈ കാലഘട്ടത്തിൽ അവരുടെ സ്വാധീനം വളരെ പരിമിതമായിരുന്നു.
• വ്യാപകമായ കുടിയേറ്റം (A.D. 7- 8 നൂറ്റാണ്ടുകൾ മുതൽ): ബ്രാഹ്മണരുടെ ഏറ്റവും ശക്തമായ കുടിയേറ്റം നടന്നത് ഏഴാം നൂറ്റാണ്ടിനും എട്ടാം നൂറ്റാണ്ടിനും ശേഷമാണ്. ബുദ്ധ-ജൈന മതങ്ങളുടെ സ്വാധീനം ക്ഷയിക്കുകയും ഭക്തിപ്രസ്ഥാനം ശക്തിപ്പെടുകയും ചെയ്ത കാലഘട്ടമായിരുന്നു ഇത്.
• കുടിയേറ്റ വഴികൾ: പ്രധാനമായും രണ്ട് വഴികളിലൂടെയാണ് ഇവർ കേരളത്തിലേക്ക് പ്രവേശിച്ചത്.
  1. തുളുനാട്ടിലൂടെ (വടക്ക് നിന്ന്): ഇന്നത്തെ കർണാടകയിലെ മംഗലാപുരം ഉൾപ്പെടുന്ന തുളുനാട്ടിൽ നിന്ന് തീരദേശപാതയിലൂടെ വടക്കൻ കേരളത്തിലേക്ക്.
  2. പാലക്കാടൻ ചുരത്തിലൂടെ (കിഴക്ക് നിന്ന്): തമിഴ്‌നാട്ടിൽ നിന്ന് പശ്ചിമഘട്ടത്തിലെ പ്രധാന കവാടമായ പാലക്കാടൻ ചുരം വഴി മധ്യകേരളത്തിലേക്ക്.

ഐതിഹ്യം: പരശുരാമൻ മഴുവെറിഞ്ഞ് കേരളം സൃഷ്ടിച്ച് ബ്രാഹ്മണർക്ക് ദാനം നൽകി എന്ന ഐതിഹ്യം, ഭൂമിയിന്മേലുള്ള തങ്ങളുടെ അവകാശം ഉറപ്പിക്കാൻ ബ്രാഹ്മണർ തന്നെ പ്രചരിപ്പിച്ച ഒരു പുരാവൃത്തമായാണ് ചരിത്രകാരന്മാർ ഇതിനെ കാണുന്നത്. ഇതൊരു ചരിത്ര സംഭവമായി കണക്കാക്കുന്നില്ല.

 

2. ബ്രാഹ്മണർ എത്തുന്നതിന് മുൻപുള്ള കേരളം

ബ്രാഹ്മണ മേധാവിത്വം ശക്തമാകുന്നതിന് മുൻപുള്ള കേരളം, തികച്ചും വ്യത്യസ്തമായ ഒരു സാമൂഹിക-സാംസ്കാരിക ക്രമം നിലനിന്നിരുന്ന നാടായിരുന്നു.

A. സാമൂഹിക വ്യവസ്ഥിതി (Social System)

• തിണ സങ്കൽപം: ഇന്നത്തെപ്പോലെ കർക്കശമായ, ജനനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള ജാതി വ്യവസ്ഥയായിരുന്നില്ല അന്നുണ്ടായിരുന്നത്. പകരം, ഭൂപ്രകൃതിയെയും തൊഴിലിനെയും അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള ‘തിണ’ (Thinai) എന്ന വിഭജനമാണ് നിലനിന്നിരുന്നത്. കുറിഞ്ഞി (മലയോരം), മുല്ലൈ (വനം), മരുതം (വയൽ പ്രദേശം), നെയ്തൽ (തീരദേശം), പാലൈ (വരണ്ട ഭൂമി) എന്നിങ്ങനെയായിരുന്നു പ്രധാന തിണകൾ. ഓരോ തിണയിലെയും ജനങ്ങൾക്ക് അവരുടേതായ ജീവിതരീതികളും ആരാധനാമൂർത്തികളും ഉണ്ടായിരുന്നു.
• കുലങ്ങളും തൊഴിൽ കൂട്ടങ്ങളും: ഉഴവർ (കർഷകർ), പരതവർ (മത്സ്യത്തൊഴിലാളികൾ), വേട്ടുവർ (നായാട്ടുകാർ), പാണർ/പുലവർ (കലാകാരന്മാരും കവികളും), വണികർ (വ്യാപാരികൾ) തുടങ്ങിയ തൊഴിൽ കൂട്ടായ്മകൾ സമൂഹത്തിൽ പ്രധാന പങ്ക് വഹിച്ചു. ഇവർക്കിടയിൽ ഉച്ചനീചത്വങ്ങൾ ഉണ്ടായിരുന്നെങ്കിലും, പിൽക്കാലത്തെപ്പോലെ തൊട്ടുകൂടായ്മ പോലുള്ള കർക്കശമായ നിയമങ്ങൾ ഉണ്ടായിരുന്നില്ല.

• ബുദ്ധ-ജൈന മതങ്ങളുടെ വ്യാപനം: B.C. 3-ാം നൂറ്റാണ്ട് മുതൽ ബുദ്ധ-ജൈന മതങ്ങൾ കേരളത്തിൽ ശക്തമായ സ്വാധീനം ചെലുത്തിയിരുന്നു. തെക്കൻ കേരളത്തിലെ ആയ്രാജാക്കന്മാർ ഈ മതങ്ങളെ പ്രോത്സാഹിപ്പിച്ചു. ധാരാളം പള്ളികളും (വിഹാരങ്ങൾ) ചൈത്യങ്ങളും ഇവിടെയുണ്ടായിരുന്നു. കരുനാഗപ്പള്ളി, തൃക്കുന്നപ്പുഴ, പള്ളിക്കൽ, ചിതറാൽ (ജൈനകേന്ദ്രം) തുടങ്ങിയ സ്ഥലനാമങ്ങളും പുരാവസ്തു തെളിവുകളും ഇതിന് സാക്ഷ്യം വഹിക്കുന്നു. അഹിംസയിലും കച്ചവടത്തിലും ഊന്നിയ ഒരു സംസ്കാരം വളർത്താൻ ഈ മതങ്ങൾക്ക് കഴിഞ്ഞു.

B. സാമ്പത്തിക ക്രമീകരണങ്ങൾ (Economic Arrangements)

• കൃഷിയും കച്ചവടവും: സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയുടെ അടിസ്ഥാനം കൃഷിയായിരുന്നു. നെല്ല്, കുരുമുളക്, ഇഞ്ചി, ഏലം തുടങ്ങിയ സുഗന്ധവ്യഞ്ജനങ്ങളും വ്യാപകമായി കൃഷി ചെയ്തിരുന്നു.
• ആഗോള വ്യാപാരം: കേരളത്തിന്റെ തീരദേശ പട്ടണങ്ങൾ (പ്രധാനമായും മുസിരിസ്/മുചിരി) ആഗോള വ്യാപാരത്തിന്റെ പ്രധാന കേന്ദ്രങ്ങളായിരുന്നു. റോമാ സാമ്രാജ്യം, ഗ്രീക്കുകാർ, അറബികൾ, ചൈനക്കാർ എന്നിവരുമായി സുഗന്ധവ്യഞ്ജനങ്ങളുടെയും മറ്റ് ഉൽപ്പന്നങ്ങളുടെയും വിപുലമായ കച്ചവടം നടന്നിരുന്നു. ഈ വ്യാപാരം വലിയ സാമ്പത്തിക അഭിവൃദ്ധിക്ക് കാരണമായി.
• നാണയങ്ങളും ബാർട്ടർ സമ്പ്രദായവും: റോമൻ നാണയങ്ങൾ വ്യാപകമായി ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു എന്നതിന് പുരാവസ്തു തെളിവുകളുണ്ട്. അതോടൊപ്പം, സാധനങ്ങൾക്ക് പകരം സാധനങ്ങൾ കൈമാറുന്ന ബാർട്ടർ സമ്പ്രദായവും നിലനിന്നിരുന്നു.

 

C. രാജഭരണവും ആശയവിനിമയവും (Governance and Communication)

• ചേര രാജാക്കന്മാർ: ഈ കാലഘട്ടത്തിൽ കേരളം ഭരിച്ചിരുന്നത് പ്രധാനമായും ചേര രാജാക്കന്മാരായിരുന്നു. രാജാധികാരം പരമ്പരാഗതമായിരുന്നു. എന്നാൽ, രാജാവിന്റെ അധികാരം കേവലം ഏകാധിപത്യപരമായിരുന്നില്ല.
• ചെറുനാടുവാഴികൾ: ചേര രാജാക്കന്മാർക്ക് കീഴിൽ നിരവധി ചെറുനാടുവാഴികളും ഗോത്രത്തലവന്മാരും ഉണ്ടായിരുന്നു. ഇവർക്ക് തങ്ങളുടെ പ്രദേശങ്ങളിൽ ഭരണപരമായ അധികാരങ്ങളുണ്ടായിരുന്നു.
• ആശയവിനിമയം: രാജശാസനകളും അറിയിപ്പുകളും ഉദ്യോഗസ്ഥർ മുഖേനയും പെരുമ്പറയടിച്ചും ജനങ്ങളിലേക്ക് എത്തിച്ചിരുന്നു. സംഘകാല കവികളും കലാകാരന്മാരായ പാണന്മാരും രാജസദസ്സിലെ സ്ഥിരം സാന്നിധ്യമായിരുന്നു. ഇവർ രാജാവിനെയും പ്രജകളെയും തമ്മിൽ ബന്ധിപ്പിക്കുന്ന ഒരു പ്രധാന കണ്ണിയായി വർത്തിച്ചു. രാജാവിന്റെ നേട്ടങ്ങളെ വാഴ്ത്തിപ്പാടുന്നതും തെറ്റുകൾ ചൂണ്ടിക്കാണിക്കുന്നതും ഇവരുടെ ചുമതലയായിരുന്നു.

 

D. ദൈവിക സങ്കൽപ്പങ്ങൾ (Belief Systems)

• പ്രകൃതിയും പൂർവികരും: ഹൈന്ദവ പുരാണങ്ങളിലെ ദൈവങ്ങളായിരുന്നില്ല പ്രധാന ആരാധനാമൂർത്തികൾ. ഓരോ തിണയ്ക്കും അതിന്റേതായ ദൈവങ്ങളുണ്ടായിരുന്നു. കൊറ്റവൈ (യുദ്ധത്തിന്റെയും വിജയത്തിന്റെയും ദേവത), വേന്തൻ (ഇന്ദ്രൻ), മായോൻ (വിഷ്ണുവിന്റെ ഒരു പ്രാചീന രൂപം), മുരുകൻ എന്നിവർ പ്രധാന ആരാധനാമൂർത്തികളായിരുന്നു.
• വീരക്കല്ല് ആരാധന: യുദ്ധത്തിൽ വീരമൃത്യു വരിക്കുന്ന യോദ്ധാക്കളുടെ സ്മരണയ്ക്കായി സ്ഥാപിക്കുന്ന ‘വീരക്കല്ലുകൾ’ അഥവാ ‘നடுகல்’ വളരെ പ്രധാനപ്പെട്ട ഒരു ആരാധനാരീതിയായിരുന്നു. പൂർവികരെ ആരാധിക്കുന്നതിന്റെ ഭാഗമായിരുന്നു ഇത്.
• ബുദ്ധ-ജൈന മതങ്ങൾ: ബി.സി. മൂന്നാം നൂറ്റാണ്ട് മുതൽ ബുദ്ധ-ജൈന മതങ്ങൾക്ക് കേരളത്തിൽ ശക്തമായ സ്വാധീനമുണ്ടായിരുന്നു. അഹിംസയിലും സദാചാരത്തിലും ഊന്നിയ ഈ മതങ്ങൾ സമൂഹത്തിൽ വലിയ സ്വാധീനം ചെലുത്തി.

 

E. വൈദ്യം, ശാസ്ത്രം, സാങ്കേതികവിദ്യ (Medicine, Science, and Technology)

• വൈദ്യം: ആയുർവേദത്തിന്റെ പ്രാചീന രൂപങ്ങളും നാട്ടുചികിത്സാരീതികളും പ്രചാരത്തിലുണ്ടായിരുന്നു. ബുദ്ധവിഹാരങ്ങൾ (പള്ളികൾ) പ്രധാന ചികിത്സാ കേന്ദ്രങ്ങളായും പ്രവർത്തിച്ചിരുന്നു. ബുദ്ധമതത്തിന്റെ ജീവകാരുണ്യ സങ്കൽപ്പങ്ങൾ ആതുരസേവനത്തിന് വലിയ പ്രാധാന്യം നൽകി.
• ഗോളശാസ്ത്രം: കാർഷികാവശ്യങ്ങൾക്കും കടൽയാത്രകൾക്കുമായി നക്ഷത്രങ്ങളെയും ഗ്രഹങ്ങളെയും കുറിച്ചുള്ള അറിവ് അനിവാര്യമായിരുന്നു. കാലഗണനയ്ക്കും ദിശാനിർണയത്തിനും ഇവർക്ക് തങ്ങളുടേതായ രീതികളുണ്ടായിരുന്നു.
• ലോഹവിദ്യയും കപ്പൽ നിർമ്മാണവും: ഇരുമ്പ്, ചെമ്പ്, വെങ്കലം തുടങ്ങിയ ലോഹങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ച് ആയുധങ്ങളും ഉപകരണങ്ങളും നിർമ്മിച്ചിരുന്നു. വിദൂരദേശങ്ങളിലേക്ക് വ്യാപാരം നടത്താൻ ആവശ്യമായ വലിയ കപ്പലുകൾ നിർമ്മിക്കുന്നതിലും ഇവർക്ക് വൈദഗ്ദ്ധ്യമുണ്ടായിരുന്നു.

ചുരുക്കത്തിൽ, ഏഴാം നൂറ്റാണ്ടിന് മുൻപുള്ള കേരളം, വൈവിധ്യമാർന്ന സാമൂഹിക കൂട്ടായ്മകളും ആഗോള വ്യാപാര ബന്ധങ്ങളും തനതായ ആരാധനാരീതികളും നിലനിന്നിരുന്ന ഒരു സജീവ സമൂഹമായിരുന്നു. പിൽക്കാലത്ത് രൂപപ്പെട്ട കർക്കശമായ ജാതി വ്യവസ്ഥയുടെയും ക്ഷേത്രകേന്ദ്രീകൃത സമൂഹത്തിന്റെയും സ്ഥാനത്ത്, കൂടുതൽ തുറന്നതും വ്യാപാരത്തിനും പ്രാദേശിക കൂട്ടായ്മകൾക്കും പ്രാധാന്യം നൽകിയിരുന്നതുമായ ഒരു സാമൂഹിക ക്രമമാണ് അന്ന് നിലനിന്നിരുന്നത്.

---

3. ബ്രാഹ്മണ്യത്തിന്റെ സാമൂഹിക ഇടപെടലും വ്യാപനവും

കേരളത്തിൽ സ്ഥിരതാമസമാക്കിയ ബ്രാഹ്മണർ വളരെ തന്ത്രപരമായാണ് തങ്ങളുടെ ആധിപത്യം സ്ഥാപിച്ചെടുത്തത്.

1. മതപരമായ സമന്വയം (Syncretism): നിലവിലുണ്ടായിരുന്ന ദ്രാവിഡ ആരാധനാമൂർത്തികളെയും വിശ്വാസങ്ങളെയും അവർ തള്ളിക്കളഞ്ഞില്ല. പകരം, കൊറ്റവൈയെ ദുർഗ്ഗയായും, ശാസ്താവിനെ ഹരിഹരപുത്രനായും ഉൾക്കൊണ്ട് ഹൈന്ദവ പുരാണങ്ങളുമായി സമന്വയിപ്പിച്ചു. ഇത് സാധാരണക്കാർക്ക് പുതിയ വിശ്വാസങ്ങൾ സ്വീകാര്യമാക്കി.
2. ക്ഷേത്രകേന്ദ്രീകൃത സമൂഹം: യാഗങ്ങൾക്ക് പകരം ക്ഷേത്രങ്ങൾക്ക് പ്രാധാന്യം നൽകി. നാടുവാഴികളെയും രാജാക്കന്മാരെയും സമീപിച്ച് ക്ഷേത്രങ്ങൾ നിർമ്മിക്കാൻ ഭൂമി ദാനമായി നേടി (ബ്രഹ്മസ്വം, ദേവസ്വം). കാലക്രമേണ, ക്ഷേത്രങ്ങൾ ആരാധനാലയങ്ങൾ എന്നതിലുപരി, അധികാരത്തിന്റെയും സമ്പത്തിന്റെയും കേന്ദ്രങ്ങളായി മാറി.
3. ഭരണാധികാരികളുമായുള്ള സഖ്യം: രാജാക്കന്മാർക്ക് ക്ഷത്രിയ പദവി നൽകുകയും അവരുടെ ഭരണം ദൈവികമായി مشروعമാക്കുകയും ചെയ്തു. പകരമായി, ബ്രാഹ്മണർക്ക് ഭരണത്തിൽ നിർണായക സ്വാധീനവും നികുതിയിളവുകളും ലഭിച്ചു.
4. ഭൂവുടമാ സമ്പ്രദായം (ജന്മിത്തം): രാജാക്കന്മാരിൽ നിന്ന് ദാനമായി ലഭിച്ച ഭൂമിയിലൂടെ അവർ കേരളത്തിലെ പ്രധാന ഭൂവുടമകളായി (ജന്മിമാർ) മാറി. ഇത് കേരളത്തിൽ ഒരു ഫ്യൂഡൽ സാമൂഹിക വ്യവസ്ഥയ്ക്ക് അടിത്തറയിട്ടു. തദ്ദേശീയരായ കർഷകർ പാട്ടക്കാരോ (കാണക്കാർ) അടിയാളന്മാരോ ആയി മാറി.
5. ചാതുർവർണ്യത്തിന്റെ സ്ഥാപനം: തങ്ങൾ ആത്മീയവും സാമൂഹികവുമായ ശ്രേണിയിൽ ഒന്നാമതാണെന്ന് സ്ഥാപിക്കുന്ന ചാതുർവർണ്യം എന്ന കർശനമായ ജാതി വ്യവസ്ഥ കേരളത്തിന്റെ സാഹചര്യങ്ങൾക്കനുസരിച്ച് ഇവർ നടപ്പിലാക്കി. ഇത് തൊട്ടുകൂടായ്മ (അയിത്തം), തീണ്ടൽ തുടങ്ങിയ അനാചാരങ്ങളിലേക്ക് നയിച്ചു.

4. ബ്രാഹ്മണ കുടിയേറ്റത്തിന്റെ ഗുണഫലങ്ങൾ

ചില മേഖലകളിൽ ബ്രാഹ്മണരുടെ വരവ് ഗുണപരമായ മാറ്റങ്ങൾക്കും കാരണമായിട്ടുണ്ട്.

1. ജ്ഞാന-വിജ്ഞാന രംഗം: വേദാന്തം, തർക്കശാസ്ത്രം, ജ്യോതിശാസ്ത്രം, ഗണിതശാസ്ത്രം, ആയുർവേദം തുടങ്ങിയ വിജ്ഞാനശാഖകൾക്ക് കേരളത്തിൽ വലിയ പ്രചാരം ലഭിച്ചു. സംഗമഗ്രാമ മാധവൻ പോലുള്ളവർ തുടക്കം കുറിച്ച കേരളത്തിലെ ഗണിത-ജ്യോതിശാസ്ത്ര ശാഖ ലോകപ്രശസ്തമാണ്.
2. കലയും സംസ്കാരവും: കഥകളി, കൂടിയാട്ടം, മോഹിനിയാട്ടം പോലുള്ള ക്ലാസിക്കൽ കലാരൂപങ്ങൾ ക്ഷേത്രകലകളായി വളർന്നു വികസിക്കുന്നതിൽ ബ്രാഹ്മണ സമൂഹം, പ്രത്യേകിച്ച് നമ്പൂതിരിമാർ, നിർണായക പങ്ക് വഹിച്ചു.
3. ഭാഷാപരമായ വികാസം: തദ്ദേശീയമായ ദ്രാവിഡ ഭാഷയിൽ സംസ്കൃതത്തിന്റെ സ്വാധീനം വർധിച്ചു. ഇത് “മണിപ്രവാളം” എന്ന പുതിയൊരു സാഹിത്യശൈലിയുടെ ഉദയത്തിനും ആധുനിക മലയാള ഭാഷയുടെ രൂപീകരണത്തിനും വഴിയൊരുക്കി.
4. സ്ഥിരമായ കാർഷിക വ്യവസ്ഥ: ചിതറിക്കിടന്ന കാർഷിക രീതികളെ ഒരു പരിധി വരെ ഏകോപിപ്പിച്ച്, ക്ഷേത്രങ്ങളെ കേന്ദ്രീകരിച്ച് ഒരു സ്ഥിരമായ കാർഷിക വ്യവസ്ഥ രൂപപ്പെടുത്തുന്നതിൽ ഈ മാറ്റങ്ങൾ ഒരു ഘടകമായി.

5. കുടിയേറ്റത്തിന്റെ ദോഷഫലങ്ങൾ/മോശം വശങ്ങൾ

ബ്രാഹ്മണ മേധാവിത്വം കേരള സമൂഹത്തിൽ ദൂരവ്യാപകമായ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ സൃഷ്ടിച്ചു. ബ്രാഹ്മണ കുടിയേറ്റത്തെത്തുടർന്ന് കേരളീയ സമൂഹത്തിൽ രൂപപ്പെട്ടതും, അതിന്റെ ദുസ്വാധീനം ഇന്നും നിലനിൽക്കുന്നതുമായ സാമൂഹിക അപചയങ്ങൾ താഴെ പറയുന്നു.

• അഴിയാക്കുരുക്കായ ജാതിബോധം (Deep-rooted Caste Consciousness): പണ്ട് നിലനിന്നിരുന്ന തൊട്ടുകൂടായ്മ, തീണ്ടൽ തുടങ്ങിയ പ്രകടമായ രൂപങ്ങൾ നിയമംമൂലം ഇല്ലാതായെങ്കിലും, ജാതിയെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള ഒരു സാമൂഹിക ബോധം ഇന്നും കേരളത്തിൽ ശക്തമായി നിലനിൽക്കുന്നു. രാഷ്ട്രീയത്തിലെ വോട്ട് ബാങ്കുകൾ, വിവാഹ പരസ്യങ്ങൾ, സാമൂഹിക ബന്ധങ്ങളിലെ വേർതിരിവുകൾ, തൊഴിലിടങ്ങളിലെ മുൻഗണനകൾ എന്നിവയിലെല്ലാം ജാതിയുടെ അദൃശ്യമായ സ്വാധീനം വ്യക്തമാണ്. ലോകത്ത് മറ്റൊരിടത്തും കാണാത്തത്ര കർക്കശവും മനുഷ്യത്വരഹിതവുമായ ജാതിവിവേചനം കേരളത്തിൽ നിലവിൽ വന്നു. തൊട്ടുകൂടായ്മ, തീണ്ടൽ, ദൃഷ്ടിയിൽ പെട്ടാലുള്ള ദോഷം തുടങ്ങിയ ആചാരങ്ങൾ സമൂഹത്തെ പല തട്ടുകളായി വിഭജിച്ചു. സ്വാമി വിവേകാനന്ദൻ കേരളത്തെ “ഭ്രാന്താലയം” എന്ന് വിശേഷിപ്പിക്കാൻ കാരണം ഈ വ്യവസ്ഥയായിരുന്നു.
• സാമ്പത്തിക അസമത്വത്തിന്റെ അടിവേരുകൾ (Roots of Economic Inequality):  ജന്മി-കുടിയാൻ വ്യവസ്ഥയിലൂടെ തദ്ദേശീയരായ ജനവിഭാഗങ്ങൾക്ക് ഭൂമിയിന്മേലുള്ള അവകാശം പൂർണ്ണമായും നഷ്ടപ്പെട്ടു. ഇത് കടുത്ത സാമ്പത്തിക ചൂഷണത്തിനും ദാരിദ്ര്യത്തിനും കാരണമായി. ഭൂരിപക്ഷം വരുന്ന ജനങ്ങൾ ഭൂവുടമകളായ ഒരു ന്യൂനപക്ഷത്തിന്റെ അടിയാളന്മാരായി മാറി. ഭൂമി മുഴുവൻ ഒരു ന്യൂനപക്ഷമായ ജന്മിമാരുടെ കൈകളിൽ കേന്ദ്രീകരിച്ച ‘ജന്മിത്ത’ സമ്പ്രദായം, ഭൂരിപക്ഷം വരുന്ന തദ്ദേശീയരെ ഭൂരഹിതരും അടിയാളരുമാക്കി. ഭൂപരിഷ്കരണം ഈ വ്യവസ്ഥയെ തകർത്തുവെങ്കിലും, നൂറ്റാണ്ടുകളായി നിലനിന്ന ഈ സാമ്പത്തിക ചൂഷണം സൃഷ്ടിച്ച ആഘാതം പൂർണ്ണമായും മാറിയിട്ടില്ല. ആദിവാസി-ദളിത് വിഭാഗങ്ങൾ ഇന്നും ഭൂമിക്കും സാമൂഹിക നീതിക്കും വേണ്ടി നടത്തുന്ന സമരങ്ങളുടെ ചരിത്രപരമായ കാരണം ഇതാണ്.
• ആഴത്തിൽ വേരൂന്നിയ പുരുഷാധിപത്യം (Deep-rooted Patriarchy): സമൂഹത്തിൽ മൊത്തത്തിൽ സ്ത്രീകളുടെ പദവി ഇടിഞ്ഞു. നമ്പൂതിരി സമുദായത്തിലെ സ്ത്രീകൾ (അന്തർജ്ജനങ്ങൾ) വീടിന്റെ നാല് ചുമരുകൾക്കുള്ളിൽ ഒതുക്കപ്പെട്ടു. അതേസമയം, സംബന്ധം പോലുള്ള വിവാഹേതര ബന്ധങ്ങളിലൂടെ മറ്റ് സമുദായത്തിലെ സ്ത്രീകളെ ചൂഷണം ചെയ്യുന്ന ഒരു സംവിധാനം നിലവിൽ വന്നു. ഇത് സവർണ്ണ പുരുഷന് ബഹുമതിയും മറ്റ് ജാതിയിലെ സ്ത്രീകൾക്ക് അപമാനവുമായി മാറി. കേരളം സ്ത്രീ വിദ്യാഭ്യാസത്തിൽ മുന്നിലാണെങ്കിലും, സമൂഹത്തിൽ പുരുഷാധിപത്യപരമായ കാഴ്ചപ്പാടുകൾ ശക്തമായി തുടരുന്നു. സ്ത്രീയുടെ ലൈംഗികതയെയും സാമൂഹിക ജീവിതത്തെയും നിയന്ത്രിക്കാൻ ലക്ഷ്യമിട്ടുള്ള ‘സംബന്ധം’ പോലുള്ള സമ്പ്രദായങ്ങളും, അന്തർജനങ്ങളെ വീടിനുള്ളിൽ തളച്ചിട്ട വ്യവസ്ഥകളും സൃഷ്ടിച്ച ചിന്താഗതിയുടെ പ്രതിഫലനങ്ങൾ ഇന്നത്തെ സദാചാര പോലീസ് ആക്രമണങ്ങളിലും, ഗാർഹിക പീഡനങ്ങളിലും, സ്ത്രീധന പ്രശ്നങ്ങളിലും കാണാം.
• വിജ്ഞാനത്തോടുള്ള വിവേചനപരമായ കാഴ്ചപ്പാട് (Discriminatory Approach to Knowledge): അറിവും വിദ്യാഭ്യാസവും (പ്രത്യേകിച്ച് സംസ്കൃത പഠനം) സവർണ്ണരുടെ മാത്രം കുത്തകയാക്കി മാറ്റി. ഭൂരിപക്ഷം വരുന്ന അവർണ്ണ വിഭാഗങ്ങൾക്ക് അക്ഷരാഭ്യാസം പോലും നിഷേധിക്കപ്പെട്ടു. ക്ഷേത്രപ്രവേശനത്തിനും ആരാധനാ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനും കടുത്ത വിലക്കുകൾ ഏർപ്പെടുത്തി. ഇത് ഒരു വലിയ ജനവിഭാഗത്തിന്റെ സാമൂഹികവും ബൗദ്ധികവുമായ വളർച്ചയെ നൂറ്റാണ്ടുകളോളം തടഞ്ഞുനിർത്തി. വിജ്ഞാനം (പ്രത്യേകിച്ച് സംസ്കൃതവും വേദങ്ങളും) ഒരു പ്രത്യേക വിഭാഗത്തിന്റെ കുത്തകയാക്കി മാറ്റുകയും ഭൂരിപക്ഷത്തിന് വിദ്യാഭ്യാസം നിഷേധിക്കുകയും ചെയ്തത് വലിയൊരു സാമൂഹിക പിന്നോക്കാവസ്ഥയ്ക്ക് കാരണമായി. ഇതിന്റെ പ്രത്യാഘാതം മറികടക്കാനാണ് പിൽക്കാലത്ത് സംവരണം പോലുള്ള സംവിധാനങ്ങൾ വേണ്ടിവന്നത്. തദ്ദേശീയവും പ്രായോഗികവുമായ അറിവുകളേക്കാൾ ശ്രേഷ്ഠം ‘ബ്രാഹ്മണിക്കൽ’ വിജ്ഞാനമാണെന്ന ഒരു പൊതുബോധം സമൂഹത്തിൽ ഇത് സൃഷ്ടിച്ചു.
• തനത് സംസ്കാരത്തിന്റെ ശോഷണം (Erosion of Indigenous Culture): ദ്രാവിഡവും ഗോത്രപരവുമായ നിരവധി തനത് ആചാരങ്ങളെയും കലാരൂപങ്ങളെയും ആരാധനാ രീതികളെയും ‘സവർണ്ണ’ സങ്കൽപ്പങ്ങൾക്ക് അനുസരിച്ച് മാറ്റുകയോ ഇല്ലാതാക്കുകയോ ചെയ്തു. ഇത് കേരളത്തിന്റെ സാംസ്കാരിക വൈവിധ്യത്തിന് വലിയ ശോഷണം സംഭവിക്കാൻ കാരണമായി. പല പ്രാദേശിക ദൈവങ്ങളും പുരാണങ്ങളിലെ ദൈവങ്ങളായി മാറ്റിയെഴുതപ്പെട്ടു.
• ആന്തരികവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട മേധാവിത്വവും അപകർഷതയും (Internalized Superiority and Inferiority): നൂറ്റാണ്ടുകളോളം ഒരു വിഭാഗം ശ്രേഷ്ഠരും മറുവിഭാഗം അധമരുമാണെന്ന ആശയം സമൂഹത്തിൽ അടിച്ചേൽപ്പിച്ചത്, ജനങ്ങളിൽ ആഴത്തിലുള്ള ഒരു അപകർഷതാബോധവും മറുഭാഗത്ത് അടിസ്ഥാനരഹിതമായ മേധാവിത്വബോധവും സൃഷ്ടിച്ചു. ഈ മാനസികാവസ്ഥയുടെ അവശിഷ്ടങ്ങൾ വ്യക്തിബന്ധങ്ങളിലും സാമൂഹിക ഇടപെടലുകളിലും ഇന്നും പ്രകടമാണ്.

നവോത്ഥാന പ്രസ്ഥാനങ്ങളിലൂടെയും സാമൂഹിക പരിഷ്കരണങ്ങളിലൂടെയും കേരളം ഈ അപചയങ്ങളുടെ പ്രകടമായ രൂപങ്ങളെ മറികടന്നിട്ടുണ്ടെങ്കിലും, അവയുടെയെല്ലാം അദൃശ്യമായ സ്വാധീനം ആധുനിക കേരളീയ സമൂഹത്തിലും ഒരു വെല്ലുവിളിയായി തുടരുന്നു. ചുരുക്കത്തിൽ, ബ്രാഹ്മണ കുടിയേറ്റം കേരളത്തിന് ജ്ഞാന-സാംസ്കാരിക രംഗങ്ങളിൽ ചില സംഭാവനകൾ നൽകിയെങ്കിലും, അത് സൃഷ്ടിച്ച സാമൂഹികമായ വേർതിരിവുകളും ചൂഷണ വ്യവസ്ഥകളും കേരള ചരിത്രത്തിലെ കറുത്ത അധ്യായങ്ങളാണ്. ഈ അസമത്വങ്ങൾക്കെതിരെയുള്ള പോരാട്ടമാണ് പിൽക്കാലത്ത് കേരളത്തിലെ നവോത്ഥാന പ്രസ്ഥാനങ്ങൾക്ക് ഊർജ്ജം പകർന്നത്.

---

കേരളത്തിലെ ബുദ്ധ-ജൈന മതങ്ങൾ: ആഗമനവും സ്വാധീനവും

ബ്രാഹ്മണ ആധിപത്യം ശക്തമാകുന്നതിന് മുൻപ്, ഏകദേശം ആയിരത്തോളം വർഷം കേരളത്തിൽ ഏറ്റവും പ്രബലമായിരുന്ന മതവിശ്വാസങ്ങളായിരുന്നു ബുദ്ധമതവും ജൈനമതവും.

1. ആഗമന കാലഘട്ടം

• ബി.സി. മൂന്നാം നൂറ്റാണ്ട്: മൗര്യ ചക്രവർത്തിയായിരുന്ന അശോകന്റെ കാലത്താണ് ബുദ്ധമതം ദക്ഷിണേന്ത്യയിൽ വ്യാപകമായി പ്രചരിച്ചത്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ മതപ്രചാരകർ (ധർമ്മ മഹാമാത്രന്മാർ) കേരളത്തിലും എത്തിയതായി വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു.
• വ്യാപാര ബന്ധങ്ങൾ: പുരാതന കേരളത്തിന് റോം, ചൈന, അറേബ്യ തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങളുമായി ശക്തമായ വ്യാപാര ബന്ധങ്ങളുണ്ടായിരുന്നു. കച്ചവടത്തിനായി എത്തിയ വ്യാപാരികളിലൂടെയും (വണിക സംഘങ്ങൾ) ഈ മതങ്ങൾ ഇവിടെ പ്രചരിച്ചു. ജൈനമതത്തിന് വ്യാപാരികൾക്കിടയിൽ വലിയ സ്വാധീനമുണ്ടായിരുന്നു.

ഈ മതങ്ങൾ കേരളത്തിൽ ഏറ്റവും ശക്തമായിരുന്നത് ഏകദേശം ബി.സി. മൂന്നാം നൂറ്റാണ്ട് മുതൽ എ.ഡി. എട്ടാം നൂറ്റാണ്ട് വരെയുള്ള കാലഘട്ടത്തിലാണ്.

 

2. ബുദ്ധ-ജൈന മതങ്ങൾ കൊണ്ടുള്ള ഗുണങ്ങൾ

ഈ മതങ്ങളുടെ വ്യാപനം കേരള സമൂഹത്തിൽ വിപ്ലവകരമായ മാറ്റങ്ങൾ കൊണ്ടുവന്നു.

1. വിദ്യാഭ്യാസത്തിന്റെ വ്യാപനം: ബുദ്ധവിഹാരങ്ങളെയും ജൈനകേന്ദ്രങ്ങളെയും പള്ളികൾ എന്നാണ് വിളിച്ചിരുന്നത്. ഈ പള്ളികൾ ആരാധനാലയങ്ങൾ മാത്രമല്ല, വിദ്യയുടെ കേന്ദ്രങ്ങൾ കൂടിയായിരുന്നു. ജാതി-മത ഭേദമന്യേ എല്ലാവർക്കും ഇവിടെ പ്രവേശനം നൽകി. ഇന്ന് നമ്മൾ ഉപയോഗിക്കുന്ന “പള്ളിക്കൂടം” എന്ന വാക്ക് ഈ ബുദ്ധ-ജൈന വിദ്യാഭ്യാസ കേന്ദ്രങ്ങളിൽ നിന്ന് രൂപപ്പെട്ടതാണ്.
2. ആരോഗ്യ പരിപാലനം (ആതുരസേവനം): ജീവകാരുണ്യത്തിനും അഹിംസയ്ക്കും ഊന്നൽ നൽകിയതുകൊണ്ട് ബുദ്ധഭിക്ഷുക്കൾ രോഗികളെ ശുശ്രൂഷിക്കുന്നതിലും ആതുരാലയങ്ങൾ നടത്തുന്നതിലും ശ്രദ്ധിച്ചു. കേരളത്തിലെ ആയുർവേദത്തിന്റെ വളർച്ചയ്ക്ക് ഇവർ വലിയ സംഭാവനകൾ നൽകിയിട്ടുണ്ട്.
3. അഹിംസയുടെ പ്രചാരണം: സംഘകാലത്ത് നിലനിന്നിരുന്ന മൃഗബലി പോലുള്ള ആചാരങ്ങളെ ഈ മതങ്ങൾ എതിർത്തു. അഹിംസ എന്ന ആശയം സമൂഹത്തിൽ വേരുറപ്പിച്ചത് ഇവരുടെ സ്വാധീനഫലമായാണ്.
4. സാമൂഹിക സമത്വം: ജാതീയമായ ഉച്ചനീചത്വങ്ങളെ ഈ മതങ്ങൾ അംഗീകരിച്ചിരുന്നില്ല. ഇത് ഒരു പരിധി വരെ സമത്വാധിഷ്ഠിതമായ ഒരു സമൂഹം കെട്ടിപ്പടുക്കാൻ സഹായിച്ചു.
5. കലയും വാസ്തുവിദ്യയും: പാറകൾ തുരന്നുണ്ടാക്കിയ ഗുഹാക്ഷേത്രങ്ങൾ, വിഹാരങ്ങൾ, സ്തൂപങ്ങൾ എന്നിവയുടെ നിർമ്മാണം കേരളത്തിൽ ആരംഭിച്ചത് ഈ കാലഘട്ടത്തിലാണ്. ചിതറാൽ ജൈന ഗുഹാക്ഷേത്രം ഇതിന് ഉത്തമ ഉദാഹരണമാണ്.

---

ബ്രാഹ്മണ്യം പിടിച്ചെടുത്ത പ്രധാന ക്ഷേത്രങ്ങളും അവയുടെ ബൗദ്ധ-ജൈന പാരമ്പര്യവും

ബ്രാഹ്മണ-ബുദ്ധ/ജൈന സംഘർഷങ്ങളിലൂടെയും ആശയപരമായ ആധിപത്യത്തിലൂടെയും ഇന്നത്തെ ഹൈന്ദവ ക്ഷേത്രങ്ങളായി മാറിയെന്ന് ചരിത്രകാരന്മാർ ശക്തമായി വിശ്വസിക്കുന്ന പ്രധാനപ്പെട്ട കേരളത്തിലെ ആരാധനാലയങ്ങളുടെ ഒരു ലിസ്റ്റ് താഴെ നൽകുന്നു. ഈ വിഷയത്തിൽ ഒരു കാര്യം പ്രത്യേകം ശ്രദ്ധിക്കേണ്ടതുണ്ട്: “പിടിച്ചെടുക്കൽ” എന്നത് ഒറ്റപ്പെട്ട ഒരു സൈനിക നടപടിയായിരുന്നില്ല. മറിച്ച്, നൂറ്റാണ്ടുകൾ നീണ്ട, ആശയപരമായ സംവാദങ്ങളിലൂടെയും, രാജാക്കന്മാരുടെ പിന്തുണ നേടുന്നതിലൂടെയും, തദ്ദേശീയമായ ആരാധനാ രീതികളെയും ദൈവങ്ങളെയും ഹൈന്ദവ പുരാണങ്ങളുമായി ലയിപ്പിച്ചുകൊണ്ടുമുള്ള സങ്കീർണ്ണമായ ഒരു സാമൂഹിക-സാംസ്കാരിക പ്രക്രിയയായിരുന്നു അത്. പല ക്ഷേത്രങ്ങളുടെയും യഥാർത്ഥ ചരിത്രം രേഖാമൂലം ലഭ്യമല്ലാത്തതിനാൽ, ചരിത്രകാരന്മാർ ഈ നിഗമനങ്ങളിലെത്തുന്നത് ക്ഷേത്രത്തിന്റെ പേര്, പ്രതിഷ്ഠയുടെ സ്വഭാവം, വാസ്തുവിദ്യ, ആചാരങ്ങളിലെ പ്രത്യേകതകൾ, ഐതിഹ്യങ്ങൾ, സ്ഥലനാമങ്ങൾ എന്നിവയെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയാണ്.

എട്ടാം നൂറ്റാണ്ടോടുകൂടി ആദിശങ്കരന്റെ നേതൃത്വത്തിൽ ഹൈന്ദവ തത്ത്വചിന്തയുടെ പുനരുജ്ജീവനവും ഭക്തിപ്രസ്ഥാനത്തിന്റെ വളർച്ചയും ബുദ്ധ-ജൈന മതങ്ങളുടെ തകർച്ചയ്ക്ക് കാരണമായി. ഇത് നേരിട്ടുള്ള യുദ്ധങ്ങളിലൂടെയോ കലഹങ്ങളിലൂടെയോ ആയിരുന്നില്ല, മറിച്ച് തന്ത്രപരമായ സാമൂഹിക-സാംസ്കാരിക പ്രക്രിയകളിലൂടെയായിരുന്നു.

• സംവാദങ്ങളും തർക്കങ്ങളും: പണ്ഡിതന്മാർ തമ്മിലുള്ള വാഗ്വാദങ്ങളിൽ (തർക്കങ്ങൾ) ബൗദ്ധ-ജൈന പണ്ഡിതരെ പരാജയപ്പെടുത്തിക്കൊണ്ട് ബ്രാഹ്മണ്യം ബൗദ്ധികമായ ആധിപത്യം നേടി. രാജാക്കന്മാരുടെ പിന്തുണയോടെയായിരുന്നു ഇത് പലപ്പോഴും സംഭവിച്ചത്.
• രാജാക്കന്മാരുടെ പിന്തുണ നഷ്ടപ്പെടൽ: നാടുവാഴികളും രാജാക്കന്മാരും ക്രമേണ ബ്രാഹ്മണമതത്തെയും ക്ഷേത്രങ്ങളെയും പിന്തുണയ്ക്കാൻ തുടങ്ങി. ഇത് ബുദ്ധ-ജൈന വിഹാരങ്ങൾക്കുള്ള സാമ്പത്തിക സഹായം ഇല്ലാതാക്കി.
• ആശയങ്ങളുടെ സ്വാംശീകരണം: ബുദ്ധ-ജൈന മതങ്ങളിലെ പല നല്ല ആശയങ്ങളെയും ആരാധനാമൂർത്തികളെയും ഹൈന്ദവ വിശ്വാസത്തിലേക്ക് ലയിപ്പിച്ചു. ബുദ്ധനെ വിഷ്ണുവിന്റെ അവതാരമായി പ്രഖ്യാപിച്ചത് ഇതിന്റെ ഭാഗമാണ്. ഈ മാർഗ്ഗത്തിലൂടെ സാധാരണക്കാരെ പുതിയ വിശ്വാസത്തിലേക്ക് ആകർഷിക്കാൻ എളുപ്പത്തിൽ സാധിച്ചു.

പ്രധാന ക്ഷേത്രങ്ങളും അവയുടെ ബൗദ്ധ-ജൈന പാരമ്പര്യവും

 

അന്നത്തെ ആരാധനാ രീതികൾ എപ്രകാരമായിരുന്നു?

ഈ കേന്ദ്രങ്ങളിലെ ആരാധനാരീതികൾ ഇന്നത്തെ ഹൈന്ദവ ക്ഷേത്രങ്ങളിലെ താന്ത്രിക-വൈദിക പൂജകളിൽ നിന്ന് തികച്ചും വ്യത്യസ്തമായിരുന്നു.

• ബൗദ്ധ വിഹാരങ്ങളിൽ (പള്ളികൾ):
  • വിദ്യാഭ്യാസ കേന്ദ്രം: ആരാധന എന്നതിലുപരി, വിജ്ഞാനത്തിന്റെയും ധ്യാനത്തിന്റെയും കേന്ദ്രങ്ങളായിരുന്നു ഇവ. പള്ളിക്കൂടം എന്ന വാക്ക് ഇതിന്റെ ഭാഗമാണ്.
  • സംഘജീവിതം: ഭിക്ഷുക്കളും ഭിക്ഷുണിമാരും ഒരുമിച്ച് താമസിക്കുന്ന (സംഘം) ആശ്രമങ്ങളായിരുന്നു ഇവ.
  • ധ്യാനവും പ്രബോധനവും: ദിവസത്തിന്റെ ഭൂരിഭാഗം സമയവും ധ്യാനത്തിനും ബുദ്ധന്റെ തത്വങ്ങൾ പഠിക്കുന്നതിനും പഠിപ്പിക്കുന്നതിനും വേണ്ടിയായിരുന്നു.
  • സ്തൂപ ആരാധന: ബുദ്ധന്റെ ഭൗതികാവശിഷ്ടങ്ങൾ അടക്കം ചെയ്ത സ്തൂപങ്ങളെ വണങ്ങുന്ന രീതിയായിരുന്നു പ്രധാനം. വിഗ്രഹാരാധന ആദ്യകാലത്ത് ഉണ്ടായിരുന്നില്ല.
  • സാമൂഹിക സേവനം: ജീവകാരുണ്യ പ്രവർത്തനങ്ങൾക്ക്, പ്രത്യേകിച്ച് ആതുരശുശ്രൂഷയ്ക്ക്, വലിയ പ്രാധാന്യം നൽകിയിരുന്നു.
• ജൈന ബസ്തികളിൽ (ക്ഷേത്രങ്ങൾ):
  • തീർത്ഥങ്കര വന്ദനം: 24 തീർത്ഥങ്കരന്മാരെയും അവരുടെ ജീവിതത്തെയും തത്വങ്ങളെയും വന്ദിക്കുന്നതിനായിരുന്നു പ്രഥമസ്ഥാനം.
  • അഹിംസയും സന്യാസവും: കഠിനമായ അഹിംസയും സന്യാസ ജീവിതരീതികളും മുഖമുദ്രയായിരുന്നു. ഭക്ഷണത്തിലും ജീവിതചര്യയിലും കണിശമായ ചിട്ടകളുണ്ടായിരുന്നു.
  • ധ്യാനം: ആത്മീയ ഔന്നത്യത്തിനായിട്ടുള്ള കഠിനമായ ധ്യാനത്തിന് വലിയ പ്രാധാന്യമുണ്ടായിരുന്നു.
  • ലളിതമായ ആരാധന: ഇന്നത്തെപ്പോലെ സങ്കീർണ്ണമായ അഭിഷേകങ്ങളോ അലങ്കാരങ്ങളോ കുറവായിരുന്നു. ശാന്തമായ അന്തരീക്ഷത്തിൽ തീർത്ഥങ്കരന്മാരുടെ പ്രതിമകളെ വണങ്ങുന്നതിലായിരുന്നു ശ്രദ്ധ.

ചുരുക്കത്തിൽ, ഈ ആരാധനാലയങ്ങൾ ഒരു കാലത്ത് സാമൂഹിക വിദ്യാഭ്യാസത്തിന്റെയും ധാർമ്മിക പ്രബോധനത്തിന്റെയും കേന്ദ്രങ്ങളായിരുന്നു. പിൽക്കാലത്ത് അവ താന്ത്രിക-വൈദിക ആചാരങ്ങളോടുകൂടിയ ഹൈന്ദവ ക്ഷേത്രങ്ങളായി പരിണമിക്കുകയായിരുന്നു.

---

ഹിന്ദുത്വവും ഹിന്ദുമതവും തമ്മിലുള്ള വ്യത്യാസം മനസ്സിലാക്കണം.

• ഹിന്ദുമതം: ആയിരക്കണക്കിന് വർഷങ്ങളുടെ ചരിത്രമുള്ള, വൈവിധ്യമാർന്ന ആചാരങ്ങളും ദർശനങ്ങളും വിശ്വാസങ്ങളും ഉൾക്കൊള്ളുന്ന ഒരു വലിയ ആത്മീയ-സാംസ്കാരിക ചട്ടക്കൂടാണ്. അല്ലാതെ മറ്റ് സെമിറ്റിക് മതങ്ങളെ പോലെയുള്ളതല്ല ഹിന്ദുമതം എന്നതിലൂടെ നാമിന്നു കാണുന്ന ഹൈന്ദവത.
• ഹിന്ദുത്വം: വി.ഡി. സവർക്കർ ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിൽ രൂപം നൽകിയ ഒരു രാഷ്ട്രീയ ആശയമാണ് (political ideology). ഇന്ത്യയെ ഒരു ഹിന്ദുരാഷ്ട്രമായി നിർവചിക്കുന്നതിലാണ് ഇത് ഊന്നൽ നൽകുന്നത്.

ഇനി ബുദ്ധമതവും ഹൈന്ദവ ദർശനങ്ങളും തമ്മിലുള്ള പ്രധാന വ്യത്യാസങ്ങൾ നോക്കാം:

ചരിത്രപരമായ ഇടകലരൽ:

കാലക്രമേണ, ഇന്ത്യയിൽ ബുദ്ധമതം ക്ഷയിക്കുകയും ഹൈന്ദവ ദർശനങ്ങൾ ശക്തിപ്രാപിക്കുകയും ചെയ്തപ്പോൾ, ബുദ്ധമതത്തിലെ പല ഘടകങ്ങളെയും ഹൈന്ദവ പാരമ്പര്യം സ്വാംശീകരിച്ചു. ഉദാഹരണത്തിന്, ബുദ്ധനെ വിഷ്ണുവിന്റെ ഒമ്പതാമത്തെ അവതാരമായി പ്രഖ്യാപിച്ചത് ഈ പ്രക്രിയയുടെ ഭാഗമാണ്. എന്നാൽ ഇത് ബുദ്ധന്റെ യഥാർത്ഥ ദർശനങ്ങളെ അംഗീകരിച്ചുകൊണ്ടായിരുന്നില്ല, മറിച്ച് അദ്ദേഹത്തിന്റെ സ്വാധീനത്തെ ഹൈന്ദവ ചട്ടക്കൂടിലേക്ക് ഉൾക്കൊള്ളിക്കാൻ വേണ്ടിയായിരുന്നു.

ചുരുക്കത്തിൽ, കർമ്മം, പുനർജന്മം (സംസാരം) തുടങ്ങിയ ചില പൊതുവായ ആശയങ്ങൾ പങ്കുവെക്കുന്നുണ്ടെങ്കിലും, ആത്മാവ്, ദൈവം, വേദങ്ങളുടെ ആധികാരികത, ജാതി വ്യവസ്ഥ തുടങ്ങിയ അടിസ്ഥാനപരമായ വിഷയങ്ങളിൽ ഹിന്ദുത്വവും (അല്ലെങ്കിൽ ഹിന്ദുമതവും) ബുദ്ധമതവും সম্পূর্ণമായി വിരുദ്ധ ദിശകളിലാണ് സഞ്ചരിക്കുന്നത്. അതിനാൽ, ഹിന്ദുത്വം ബുദ്ധമത ആശയങ്ങളാണെന്ന വാദം ചരിത്രപരമായും ദാർശനികമായും ശരിയല്ല.