ദക്ഷിണഭാരതത്തിൻ്റെ സാംസ്കാരിക ദർപ്പണം: പഞ്ചമഹാകാവ്യങ്ങൾ

ഭാരതീയ സാഹിത്യത്തിലെ അനശ്വരമായ ഒരദ്ധ്യായമാണ് തമിഴ് സാഹിത്യത്തിന്റെ പ്രാചീന ഭൂമി. ക്രിസ്തുവർഷം രണ്ടാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ആരംഭിച്ച് പതിനൊന്നാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ അന്ത്യം വരെ നീണ്ടുനിന്ന കാലഘട്ടത്തിൽ പിറവിയെടുത്ത പഞ്ചമഹാകാവ്യങ്ങൾ ദക്ഷിണേന്ത്യയുടെ സാമൂഹിക, സാംസ്കാരിക, മതപരമായ ജീവിതചിത്രങ്ങളെ അതേപടി പകർത്തിവച്ചുകൊണ്ട് ഇന്നും കാലാതിവർത്തിയായി നിലകൊള്ളുന്നു. ചിലപ്പതികാരം, മണിമേഖലൈ, ചിന്താമണി, കുണ്ഡലകോശി, വളയാപതി എന്നിങ്ങനെ അഞ്ചു രത്നങ്ങൾ ഉൾപ്പെടുന്ന ഈ കാവ്യസമുച്ചയം, ഓരോന്നും അതിന്റെ യുഗത്തിലെ മാനുഷിക ബന്ധങ്ങളുടെ ഊഷ്മളതയും, ആചാരങ്ങളുടെ പൊരുളും, നൈതിക മൂല്യങ്ങളുടെ തിളക്കവും, ധാർമ്മിക പ്രബോധങ്ങളുടെ ദീപ്തിയും വെളിപ്പെടുത്തുന്നു.

ഈ സമഗ്രമായ പഠനത്തിൽ, ഓരോ കാവ്യത്തിന്റെയും സൃഷ്ടിപരമായ പരിസരവും, സ്രഷ്ടാവിന്റെ പശ്ചാത്തലവും, ഹൃദയസ്പർശിയായ കഥാസന്ദർഭങ്ങളും, അന്നത്തെ സാമൂഹിക-മതപരമായ സ്വാധീനങ്ങളും, ആഴത്തിലുള്ള ഭാവാനുഭവങ്ങളും വിശദമായി വിശകലനം ചെയ്തിരിക്കുന്നു. ജൈന-ബുദ്ധ ആശയങ്ങൾ സമൂഹത്തിൽ ചെലുത്തിയ സ്വാധീനം, ബ്രാഹ്മണിക വൈദിക ധാരയുടെ പ്രതികരണങ്ങൾ, ഭക്തി പ്രസ്ഥാനങ്ങളുടെ പ്രകാശോർജ്ജസ്വലമായ ഉയർച്ച എന്നിവയുടെയെല്ലാം കാലക്രമപരമായ വികാസവും, സാംസ്കാരികപരമായ പ്രതിഫലനങ്ങളും ഇവിടെ അനാവരണം ചെയ്യുന്നു.

പഞ്ചമഹാകാവ്യങ്ങൾ എന്ന സാഹിത്യവിസ്മയം മാത്രമല്ല, ആ കാലഘട്ടത്തിലെ സാംസ്കാരിക സംഗമഭൂമിയായിരുന്ന കൊടുങ്ങല്ലൂർ (വഞ്ചിമാനഗരം) പോലുള്ള കേന്ദ്രങ്ങൾ, ഭരണകൂടങ്ങളുമായുള്ള രാഷ്ട്രീയബന്ധങ്ങൾ, സാമൂഹിക ഘടനയുടെ സങ്കീർണ്ണതകൾ എന്നിവയും ഈ പഠനത്തിന്റെ ഭാഗമാണ്. ഓരോ വാക്കും, ഓരോ ആശയവിനിമയവും, കഥയുടെ ഓരോ ഉറവിടവും സമ്മേളിക്കുമ്പോൾ തമിഴ്–കേരള സാംസ്കാരിക ഐക്യത്തിന്റെ ദീപ്തമായ വെളിച്ചം ഈ കാവ്യങ്ങളിൽ പ്രഭ ചൊരിയുന്നതായി കാണാം.

ചരിത്രപരമായ അന്വേഷണങ്ങളുടെ സൂക്ഷ്മതയും, സാഹിത്യവിശകലനത്തിന്റെ സൗന്ദര്യവും, സാമൂഹ്യ-മതപരമായ അന്തരീക്ഷത്തിന്റെ സമന്വയവും ഉൾക്കൊണ്ട ഈ പ്രബന്ധം, ഒരു സമഗ്രവായനയുടെ ഉദാത്ത മാതൃകയാണ്. പ്രാചീന തമിഴ് സാഹിത്യത്തിന്റെയും, ദക്ഷിണേന്ത്യൻ സാംസ്കാരിക ചരിത്രത്തിന്റെയും, മതപരവും സാമൂഹികവുമായ ഘടനകളുടെയും ആഴത്തിലുള്ള ഒരു ദൃശ്യാവലോകനം വായനക്കാർക്ക് സമ്മാനിക്കാൻ ഈ പഠനം ഉപകരിക്കുമെന്ന് പ്രത്യാശിക്കുന്നു.

1) ചിലപ്പതികാരം: ചിലമ്പിൻ്റെ പ്രതിധ്വനി 🎶

തമിഴ് സാഹിത്യത്തിലെ പഞ്ചമഹാകാവ്യങ്ങൾ എന്നറിയപ്പെടുന്ന സാഹിത്യ വിസ്മയങ്ങളുടെ മകുടമാണ് ചിലപ്പതികാരം (Cilappatikaram). ഈടുറ്റ കൃതികളിൽ ഏറ്റവും ആദ്യത്തേതും, പ്രശസ്തിയിൽ മുൻപന്തിയിലുള്ളതുമാണ് ഈ മഹാകാവ്യം. ചേര രാജകുമാരനായ ഇളങ്കോവടികൾ (Ilango Adigal) ആണ് ഇതിന്റെ അനശ്വരനായ രചയിതാവ് എന്ന കാര്യത്തിൽ പണ്ഡിതന്മാർ ഏകാഭിപ്രായക്കാരാണ്. “ചിലമ്പ്” (കാലിൽ അണിയുന്ന മംഗലക്കോൽ) എന്നും “പ്രതികാരം” (നീതി നേടൽ) എന്നും രണ്ട് വാക്കുകൾ സംയോജിക്കുമ്പോൾ “ചിലപ്പതികാരം” എന്ന നാമം പിറവിയെടുക്കുന്നു — അർത്ഥം: ചിലമ്പിന്റെ പ്രതികാരം.

 

നീതിയുടെ അഗ്നിജ്വാല 🔥

കാവ്യത്തിൻ്റെ ആത്മാവ് കുടികൊള്ളുന്നത് കണ്ണകി, കോവലൻ എന്ന ദമ്പതികളുടെ ജീവിത ദുരന്തത്തിലാണ്. പാണ്ട്യരാജ്യത്തിൻ്റെ തലസ്ഥാനമായ മധുരാനഗരത്തിൽ, ഒരു കള്ളക്കേസിൽപ്പെട്ട് അന്യായമായി കൊല്ലപ്പെട്ട കോവലൻ എന്ന ഭർത്താവിനു നീതി നേടിക്കൊടുക്കാനായി, ദുഃഖവും രോഷവും കടിച്ചമർത്തിക്കൊണ്ട് കണ്ണകി നടത്തിയ ധീരമായ പോരാട്ടമാണ് ഇതിലെ മുഖ്യ പ്രമേയം. കണ്ണകിയുടെ പരിശുദ്ധമായ സങ്കടം, ദിവ്യമായ ശക്തിയായി പരിണമിക്കുകയും, ആ ശക്തിയാൽ മധുരാനഗരം മുഴുവൻ ചുട്ടെരിയുകയും ചെയ്യുന്ന നീതിയുടെ ദൈവിക പര്യവസാനം ഈ കൃതിയുടെ ഹൃദയമാണ്. പിന്നീട്, ചേരരാജാവായ ചെങ്കുട്ടുവൻ കണ്ണകിയെ ദേവിയായി പ്രതിഷ്ഠിച്ച് പാട്ടിണി ദേവീ ആരാധന സ്ഥാപിക്കുന്നതോടെ കഥ പൂർണ്ണമാകുന്നു.

 

ചരിത്രവും സംസ്‌കാരവും 📜

ചിലപ്പതികാരം വെറുമൊരു മഹാകാവ്യം മാത്രമല്ല; അത് ദക്ഷിണേന്ത്യയുടെ സാമൂഹ്യരേഖയും ചരിത്രസാക്ഷ്യവും കൂടിയാണ്. വഞ്ചിമാനഗരം (കൊടുങ്ങല്ലൂർ), പുഹാർ, മധുര തുടങ്ങിയ അന്നത്തെ പ്രധാന നഗരങ്ങളുടെ വാണിജ്യ ജീവിതം, സമൂഹത്തിലെ വർഗ്ഗവ്യവസ്ഥ, സ്ത്രീകൾക്കുണ്ടായിരുന്ന സ്ഥാനം, വിവിധ മതാചാരങ്ങൾ എന്നിവയെല്ലാം ഇതിൽ വ്യക്തമായി പ്രതിഫലിക്കുന്നു. അതിനാൽ, ഇത് ഒരു ചരിത്രപരവും സാംസ്കാരികപരവുമായ അമൂല്യരേഖ എന്ന നിലയിൽ വിലമതിക്കപ്പെടുന്നു.

കാവ്യത്തിൻ്റെ ഭാഷാശൈലിയും വിഷയസന്ദർഭങ്ങളും ഇത് പല്ലവരുടെ കാലഘട്ടത്തിനു മുൻപ് രചിക്കപ്പെട്ടതാണെന്ന് സൂചന നൽകുന്നു. വഞ്ചികാണ്ഡത്തിലെ കേരള സാമൂഹ്യസൂചനകൾ കാരണം, ഈ കൃതി ഇന്നത്തെ കൊടുങ്ങല്ലൂർ പ്രദേശത്തുവെച്ചാണ് എഴുതപ്പെട്ടതെന്ന് പണ്ഡിതർ വിശ്വസിക്കുന്നു.

അങ്ങനെ, ചിലപ്പതികാരം ഇന്നും തമിഴ്-കേരള സാംസ്കാരിക ഐക്യത്തിൻ്റെ തിളങ്ങുന്ന അടയാളമായും, നീതിയുടെയും സ്ത്രീശക്തിയുടെയും പ്രതീകമായും, ദക്ഷിണേന്ത്യൻ സാഹിത്യത്തിൻ്റെ മഹാശില്പമായും അമരത്വം പുലർത്തുന്നു.

2) മണിമേഖല: കരുണയുടെയും മോക്ഷത്തിൻ്റെയും പാത 🪷

തമിഴ് സാഹിത്യത്തിലെ പഞ്ചമഹാകാവ്യങ്ങളുടെ നിരയിലെ രണ്ടാമത്തെ രത്നമാണ് മണിമേഖല (Manimekalai). ഇത് കേവലമൊരു കാവ്യമല്ല, മറിച്ച് ചിലപ്പതികാരത്തിൻ്റെ ആത്മീയമായ തുടർച്ച വഹിക്കുന്ന മഹത്തായ ഒരു കൃതിയാണ്. സാത്തനാർ (Sathanar) എന്ന വിഖ്യാതനായ ബൗദ്ധചിന്തകനാണ് ഈ കാവ്യത്തിൻ്റെ സ്രഷ്ടാവ്. ചിലപ്പതികാരത്തിലെ നായകനായിരുന്ന കോവലനു നർത്തകിയായ മാധവിയിൽ ജനിച്ച മകളാണ് മണിമേഖല. അങ്ങനെ, സാമൂഹിക നാടകമായിരുന്ന ചിലപ്പതികാരത്തിനു ധാർമ്മികതയുടെയും മോക്ഷത്തിൻ്റെയും തലത്തിലുള്ള ഒരു തുടർച്ച നൽകാൻ ഈ കൃതിക്ക് സാധിച്ചു.

 

അമൃതസുരഭിയും അന്നദാനവും 🍚

മണിമേഖലയുടെ കഥ ബൗദ്ധസന്യാസ ജീവിതത്തിലേക്കുള്ള അവളുടെ പരിവർത്തനത്തെയാണ് അനാവരണം ചെയ്യുന്നത്. ലോകത്തിലെ സുഖഭോഗങ്ങളെ ഉപേക്ഷിച്ച്, കരുണയുടെയും ധാർമ്മികതയുടെയും വഴിയിലൂടെ അവൾ മോക്ഷമാർഗ്ഗം തേടുന്നു. ഈ യാത്രയിൽ അവൾക്ക് ലഭിക്കുന്ന അത്ഭുതപാത്രമാണ് “അമൃതസുരഭി”. അനന്തമായ അന്നം നൽകുന്ന ഈ ദൈവിക പാത്രം ഉപയോഗിച്ച്, മണിമേഖല ദരിദ്രർക്കും വിശപ്പുമൂലം വലയുന്നവർക്കും ഭക്ഷണം നൽകി അവരുടെ ദുരിതം അകറ്റുന്നു. ഇതിലൂടെ, മനുഷ്യസ്നേഹത്തിൻ്റെയും സമത്വബോധത്തിൻ്റെയും ഉദാത്തമായ സന്ദേശം കൃതിയുടെ ഹൃദയത്തിൽ പ്രതിധ്വനിക്കുന്നു.

 

ദാർശനികമായ പ്രഘോഷണം 🕉️

മണിമേഖല ഒരു കാവ്യം എന്നതിലുപരി, ബൗദ്ധധർമ്മത്തിൻ്റെ തത്വചിന്താപരമായ പ്രഘോഷണമാണ്. ലോകമോഹങ്ങളെ ത്യജിച്ച്, കരുണയും അഹിംസയും ഉയർത്തിപ്പിടിക്കുന്ന ബൗദ്ധസന്ദേശം ഇതിലെ പ്രധാന പ്രമേയമാണ്. അന്നത്തെ സമൂഹത്തിലെ സ്ത്രീയുടെ നിലപാട്, ധർമ്മത്തോടുള്ള സമീപനം, അതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ആത്മീയ തേട്ടങ്ങൾ എന്നിവയെല്ലാം ഇതിലൂടെ വ്യക്തമായി പ്രകാശിക്കപ്പെടുന്നു.

ചിലപ്പതികാരത്തിൽ കണ്ട രാഷ്ട്രീയ-സാമൂഹ്യഘടകങ്ങളിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി, മണിമേഖലയിൽ ദാർശനികവും മതപരവുമായ ആശയങ്ങൾക്കാണ് കൂടുതൽ പ്രാധാന്യം നൽകുന്നത്. അതുകൊണ്ട് തന്നെ ഈ കൃതി, ബൗദ്ധസാഹിത്യത്തിൻ്റെ തമിഴ് പ്രതിനിധി, മനുഷ്യത്വത്തിൻ്റെ ആന്തരസന്ദേശം വഹിക്കുന്ന കാവ്യം, ചിലപ്പതികാരത്തിൻ്റെ ആത്മീയ പുനർജന്മം എന്ന നിലയിൽ സാഹിത്യ ലോകത്ത് വിലയിരുത്തപ്പെടുന്നു.

3) ചിന്താമണി: ഭോഗത്തിൽ നിന്ന് മോക്ഷത്തിലേക്ക് 🕊️

തമിഴ് സാഹിത്യത്തിലെ പഞ്ചമഹാകാവ്യങ്ങളുടെ മധ്യസ്ഥാനത്ത്, ചിന്താമണി (Chintamani) എന്ന മഹാകാവ്യം തലയുയർത്തി നിൽക്കുന്നു. ഇത് കേവലം ഒരു കൃതിയല്ല, മറിച്ച് ജൈനമതത്തിൻ്റെ തത്വചിന്തയെയും ആധ്യാത്മികതയെയും തമിഴ് കാവ്യലോകത്ത് പ്രതിഷ്ഠിച്ച ഉദാത്തമായ ദർപ്പണമാണ്. തിരുതക്കതേവർ (Thirutakkathevar) എന്ന വിവേകിയായ ജൈനസന്യാസിയാണ് ഈ അനശ്വരമായ കാവ്യത്തിൻ്റെ രചയിതാവ്. ഈ കൃതിയുടെ ഉത്ഭവം ക്രി.വ. 9-ാം നൂറ്റാണ്ടിനടുത്ത് ആണെന്ന് പണ്ഡിതർ അഭിപ്രായപ്പെടുന്നു.

 

ജീവകൻ്റെ ജീവിതയാത്ര 👑

കാവ്യത്തിന്റെ കാതൽ, ജീവകചിന്താമണി എന്ന മഹാശൂരനും ധീരനുമായ രാജകുമാരൻ്റെ സങ്കീർണ്ണമായ ജീവിതവൃത്താന്തമാണ്. അവൻ്റെ അനേകം പ്രണയാനുഭവങ്ങൾ, ത്രസിപ്പിക്കുന്ന യുദ്ധവിജയങ്ങൾ, ഉറച്ച ധാർമ്മികബോധം, ഒടുവിൽ ലോകത്തെ ത്യജിച്ചുള്ള ലോകവിരക്തി എന്നിവയാണ് ഇതിലെ മുഖ്യ പ്രമേയങ്ങൾ. ജീവിതത്തിൻ്റെ ആനന്ദഭോഗങ്ങളിൽ നിന്നും ആത്യന്തികമായ ആത്മമോക്ഷത്തിലേക്കുള്ള ഒരു വ്യക്തിയുടെ പരിവർത്തനമാണ് ഈ കൃതിയുടെ ആഴമേറിയ കാമ്പ്.

 

കാവ്യസൗന്ദര്യത്തിൻ്റെ സിംഹാസനം ✨

സാഹിത്യപരമായി, ചിന്താമണി അത്യധികം സമ്പന്നമായ ഭാഷാശൈലി, ഉജ്ജ്വലമായ വർണ്ണനകൾ, സംഗീതാത്മകമായ താളം എന്നിവകൊണ്ട് പ്രശസ്തമാണ്. വിശിഷ്ടമായ ശ്ലോകങ്ങൾ, പ്രതീകസമ്പുഷ്ടമായ ആവിഷ്കാരം, അലങ്കാരങ്ങളുടെ മേളനം എന്നിവ ഈ കൃതിയെ തമിഴ് കവിതയുടെ ഉന്നത സ്ഥാനത്തേക്ക് ഉയർത്തി. ഇത് തമിഴ് സാഹിത്യത്തിൽ ഒരു സൗന്ദര്യശാസ്ത്രപരമായ പുനരുജ്ജീവനം കൊണ്ടുവന്ന കൃതിയായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.

ധാർമ്മികമായി, ജൈനമതത്തിൻ്റെ അടിസ്ഥാന സിദ്ധാന്തങ്ങളാണ് ഇതിന് ആധാരം. അഹിംസ, സത്യം, സന്മാർഗ്ഗം, ലോകവിരക്തി തുടങ്ങിയ ജൈനതത്വങ്ങൾ ഇതിൽ പ്രസക്തമായി പ്രതിഫലിക്കുന്നു. ജീവകൻ്റെ ജീവിതം ഭൗതികമായ ലൗകികഭോഗങ്ങളിൽ നിന്നും പരമശാന്തിയിലേക്കുള്ള ഒരു ആധ്യാത്മിക യാത്രയായിട്ടാണ് അവതരിപ്പിക്കപ്പെടുന്നത്.

ചിന്താമണി പിൽക്കാലത്തെ തമിഴ് കാവ്യസമ്പ്രദായത്തെ ആഴത്തിൽ സ്വാധീനിക്കുകയും, അനേകം കവികൾക്ക് അതിൻ്റെ കാവ്യശൈലിയും തത്വചിന്തയും മാതൃകയാവുകയും ചെയ്തു. അതിനാൽ ഇത് ഒരു ജൈനമഹാകാവ്യമായിരുന്നതിനേക്കാൾ കൂടുതൽ, തമിഴ് സാഹിത്യത്തിലെ ഭാവനാശക്തിയും ആത്മീയതയും സമന്വയിപ്പിച്ച അമരകൃതി എന്ന നിലയിലാണ് എന്നും വിലയിരുത്തപ്പെടുന്നത്.

 

4) കുണ്ഡലകോശി: സത്യാന്വേഷണത്തിൻ്റെ ചുരുളഴിയൽ 🦋

തമിഴ് സാഹിത്യത്തിലെ പഞ്ചമഹാകാവ്യങ്ങളുടെ നിരയിൽ നാലാമതായി ശോഭിക്കുന്ന കൃതിയാണ് കുണ്ഡലകോശി (Kundalakesi). ബൗദ്ധമതത്തിൻ്റെ ആഴമേറിയ തത്വചിന്തയും നൈതികബോധവും കാവ്യാത്മകമായി സമന്വയിപ്പിച്ച ഒരു മഹാകാവ്യമാണിത്. നാതകുത്തനാർ (Nathakuthanar) എന്ന വിഖ്യാതനായ ബൗദ്ധകവിയാണ് ഇതിൻ്റെ രചയിതാവായി കരുതപ്പെടുന്നത്. കൃതിയുടെ ഭാഷാശൈലിയും ആശയഘടനയും ഇത് ക്രി.വ. 5-ആം മുതൽ 6-ആം നൂറ്റാണ്ടിനിടയ്ക്ക് രചിക്കപ്പെട്ടതാകാം എന്ന് സൂചിപ്പിക്കുന്നു.

 

നായികയുടെ വിപ്ലവം 💔

കാവ്യത്തിന് പേര് നൽകിയ കുണ്ഡലകോശി എന്ന നായിക, ഒരു ധനിക കുടുംബത്തിൽ ജനിച്ച സുന്ദരിയും സ്വാഭിമാനിനിയും ആയിരുന്നു. വിധി അവളെ ഒരു കള്ളനുമായി പ്രണയത്തിലാക്കി, എന്നാൽ അവൻ അവളെ വഞ്ചിക്കാനൊരുങ്ങിയപ്പോൾ, ധാർമ്മികപ്രബോധം ഉണർന്ന അവൾ അവനെ വധിക്കാൻ നിർബന്ധിതയായി. ഈ ദുരന്തം അവളുടെ മനസ്സിൽ ലോകവിരക്തിയും ആത്മാന്വേഷണവും ജനിപ്പിച്ചു. തുടർന്ന് അവൾ ബൗദ്ധസംഘത്തിൽ പ്രവേശിച്ച് ഒരു സന്യാസിനിയായി മാറുന്നതാണ് കാവ്യത്തിൻ്റെ ഇതിവൃത്തം.

 

മധ്യമമാർഗ്ഗത്തിൻ്റെ സന്ദേശം 🧘‍♀️

സത്യാന്വേഷണവും ആത്മമോക്ഷവുമാണ് ഈ കാവ്യത്തിൻ്റെ മുഖ്യസന്ദേശം. മനുഷ്യജീവിതത്തിലെ അനിത്യത, ഭോഗവിരക്തി, സത്യധർമ്മം, കരുണ എന്നിവയെല്ലാം കാവ്യത്തിൻ്റെ മുഖ്യരേഖകളിലൂടെ ഒഴുകിയെത്തുന്നു. നായികയുടെ തീവ്രമായ ജീവിതാനുഭവങ്ങളിലൂടെ, ബുദ്ധമതത്തിൻ്റെ മധ്യമമാർഗ്ഗം (മിതമായ ജീവിതരീതി) അത്യന്തം ഹൃദയസ്പർശിയായി അവതരിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു.

ഒരു ദുരന്തമെന്നോണം, കുണ്ഡലകോശിയുടെ പൂർണ്ണരൂപം കാലയവനികയ്ക്കുള്ളിൽ മറഞ്ഞുപോയിരിക്കുന്നു. എങ്കിലും, നിലവിൽ ലഭ്യമായ ചില ഭാഗങ്ങൾ പോലും മതപരമായും സാഹിത്യപരമായും അമൂല്യമായ മൂല്യം വഹിക്കുന്നു.

സ്ത്രീയുടെ ആത്മമോക്ഷാവകാശത്തെ തുറന്നുപറയുന്ന ദക്ഷിണേന്ത്യയിലെ ആദ്യ കൃതികളിലൊന്നായാണ് കുണ്ഡലകോശി പരിഗണിക്കപ്പെടുന്നത്. അതുകൊണ്ട് തന്നെ ഇത് സ്ത്രീസ്വാതന്ത്ര്യത്തിൻ്റെയും ആത്മീയബോധത്തിൻ്റെയും പ്രാചീന പ്രതീകം, കൂടാതെ ബൗദ്ധനൈതികതയുടെ കവിതാത്മക അവതരണം എന്ന നിലയിലും തമിഴ് സാഹിത്യചരിത്രത്തിൽ സുപ്രധാനമായ സ്ഥാനം അലങ്കരിക്കുന്നു.

5) വളയാപതി: നഷ്ടപ്പെട്ട ജൈനരത്നം 💎

തമിഴ് സാഹിത്യത്തിലെ പഞ്ചമഹാകാവ്യങ്ങളുടെ പട്ടികയിലെ അഞ്ചാമത്തെയും, ഇന്ന് പൂർണ്ണരൂപത്തിൽ ലഭ്യമല്ലാത്തതുമായ ഒരു ദുഃഖസ്മരണയാണ് വളയാപതി (Valayapathi). ഈ മഹാകാവ്യത്തിൻ്റെ രചയിതാവിനെക്കുറിച്ചുള്ള വ്യക്തമായ വിവരങ്ങൾ കാലയവനികയ്ക്കുള്ളിൽ മറഞ്ഞിരിക്കുന്നു. എങ്കിലും, കൃതിയുടെ ഭാഷാശൈലിയുടെയും ആശയരൂപത്തിന്റെയും പിൻബലത്തിൽ പണ്ഡിതന്മാർ ഇതിനെ ജൈനമതപരമായ ഒരു കൃതിയായി കണക്കാക്കുന്നു. ഇതിൻ്റെ രചന ക്രി.വ. 9-ആം നൂറ്റാണ്ടിലോ 10-ആം നൂറ്റാണ്ടിലോ ആയിരിക്കാം എന്ന് പൊതുവായി അഭിപ്രായപ്പെടുന്നു.

 

ആത്മബോധത്തിൻ്റെ അവശേഷിപ്പുകൾ 📜

വളയാപതിയുടെ പൂർണ്ണമായ പ്രമേയം അജ്ഞാതമായി തുടരുന്നുണ്ടെങ്കിലും, അവശേഷിക്കുന്ന 32 വരികളിൽ നിന്നും ചില പുരാതന ഉദ്ധരണികളിൽ നിന്നും അതിൻ്റെ ആന്തരിക താൽപര്യം ഗ്രഹിക്കാൻ സാധിക്കും. ധർമ്മം, അഹിംസ, ലോകവിരക്തി, ആത്മബോധം എന്നീ ജൈനസിദ്ധാന്തങ്ങളാണ് ഈ കാവ്യത്തിൻ്റെ അടിത്തറയായി വർത്തിച്ചിരുന്നത്. മനുഷ്യജീവിതത്തിലെ ധാർമ്മികസംഘർഷങ്ങളെ പ്രതിനിധാനം ചെയ്യുന്ന ഒരു കൃതിയായിട്ടാണ് ഇതിനെ കാണുന്നത്.

ചീവകചിന്താമണി പോലുള്ള പുരാതന ജൈനഗ്രന്ഥങ്ങളുമായി ഈ കൃതിയുടെ ഭാഷാശൈലിക്ക് ശക്തമായ സാമ്യമുണ്ട്. ഈ സമാനത ഇരുവരും ഒരേ മതപരവും സാമൂഹികവുമായ പരിസരത്തിൽ നിന്ന് ഉത്ഭവിച്ചവരാകാം എന്നതിന് തെളിവാണ്. കൂടാതെ, തമിഴ് ഭാഷാശൈലിയുടെ പരിണാമഘട്ടങ്ങൾ വ്യക്തമാക്കുന്ന വിലപ്പെട്ട തെളിവുകൾ വളയാപതിയുടെ ഭാഗങ്ങളിൽ നിന്ന് ലഭിക്കുന്നുണ്ട്.

 

മോക്ഷത്തിലേക്കുള്ള പ്രതീകം ✨

മറ്റു പഞ്ചമഹാകാവ്യങ്ങളുമായി താരതമ്യം ചെയ്യുമ്പോൾ, വളയാപതി ഒരു വിലപ്പെട്ട മത-ദാർശനിക രേഖയായിരുന്നു. എങ്കിലും, സമയത്തിൻ്റെ കുത്തൊഴുക്കിൽ അതിൻ്റെ പൂർണ്ണമായ സൗന്ദര്യം നമുക്ക് നഷ്ടപ്പെട്ടു. ഇന്ന് ഇത് തമിഴ് സാഹിത്യത്തിൻ്റെ “നഷ്ടപ്പെട്ട അമൂല്യരത്നം” എന്ന നിലയിലാണ് സ്മരിക്കപ്പെടുന്നത്.

വളയാപതി എന്ന പേരിൻ്റെ അർത്ഥം പോലും “വളയം ധരിക്കുന്നവൻ്റെ കഥ” എന്നാണ് സൂചിപ്പിക്കുന്നത് — അതായത്, ഭൗതികമായ ലോകബന്ധനങ്ങളിൽ നിന്ന് മോക്ഷത്തിലേക്കുള്ള മനുഷ്യയാത്രയുടെ പ്രതീകാത്മകമായ രൂപം. അതിനാൽ വളയാപതി ഒരു കാവ്യകൃതിയെന്നതിലുപരി ആത്മീയമോക്ഷത്തിൻ്റെ പ്രതീകാത്മക രൂപം എന്ന നിലയിലാണ് പണ്ഡിതന്മാർ വിലയിരുത്തുന്നത്.


ഇളങ്കോവടികൾ: രാജപദവി ത്യജിച്ച കവിശ്രേഷ്ഠൻ 👑➡️🧘

തമിഴ് സാഹിത്യ ചരിത്രത്തിൽ അനശ്വരമായ ഒരദ്ധ്യായം എഴുതിച്ചേർത്ത വ്യക്തിയാണ് ഇളങ്കോവടികൾ (Ilango Adigal). ക്രിസ്തുവർഷം രണ്ടാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ പകുതിയോടെ ജീവിച്ചിരുന്ന ചേര രാജവംശത്തിലെ രാജകുമാരനായിരുന്നു അദ്ദേഹം. വഞ്ചിമാനഗരം (ഇന്നത്തെ കൊടുങ്ങല്ലൂർ) തലസ്ഥാനമാക്കിയ ചേരലാതൻ രാജാവിന്റെ ഇളയ മകനായും, പ്രസിദ്ധനായ ചേരൻ ചെങ്കുട്ടുവന്റെ പ്രിയ സഹോദരനായും ഇളങ്കോവടികൾ പരാമർശിക്കപ്പെടുന്നു.

 

അധികാരം വേണ്ടെന്നുവെച്ച ആത്മീയ യാത്ര 🌟

ലോകീയാധികാരത്തിന്റെ സിംഹാസനം ഉപേക്ഷിച്ച്, ആത്മീയജീവിതത്തിലേക്ക് തിരിഞ്ഞ വ്യക്തിയാണ് ഇളങ്കോവടികൾ. ‘വടികൾ’ (അഥവാ അദികൾ – സന്യാസി) എന്ന വിശേഷണം അദ്ദേഹത്തിന് ലഭിച്ചത് സന്ന്യാസവ്രതം സ്വീകരിച്ചതിനാലാണ്.

ഇളങ്കോവടികൾ സന്യാസിയായി മാറിയതിനു പിന്നിൽ ഒരു ജ്യോതിഷ പ്രവചനം ഉണ്ടായിരുന്നു:

ഒരു ദിവസം രാജസദസ്സിലെത്തിയ ജ്യോതിഷി ഇളങ്കോവടികൾ രാജാവാകുമെന്നും, സഹോദരനായ ചെങ്കുട്ടുവൻ രാജാവാകില്ലെന്നും പ്രവചിച്ചു. എന്നാൽ, സിംഹാസനം സഹോദരൻ ചെങ്കുട്ടുവന് അവകാശപ്പെട്ടതാണെന്ന് ഉറച്ചുവിശ്വസിച്ച ഇളങ്കോവടികൾ, ജ്യോതിഷ പ്രവചനം തെറ്റാണെന്ന് തെളിയിക്കുവാനും, സഹോദരനുവേണ്ടി രാജപദവി പൂർണ്ണമായി ത്യജിക്കുവാനുമായി ഉടൻ തന്നെ സന്ന്യാസവ്രതം സ്വീകരിക്കുകയായിരുന്നു. സ്വാർത്ഥതയില്ലാത്ത സ്നേഹത്തിന്റേയും, ലോകവിരക്തിയുടേയും പ്രതീകമായി ഈ ത്യാഗം മാറി. അങ്ങനെ ലോകീയാധികാരങ്ങളിൽ നിന്ന് പിന്മാറി അദ്ദേഹം കവിതയുടെയും ദർശനത്തിന്റെയും വഴിയിലൂടെ അമരത്വം നേടി.

 

ചിലപ്പതികാരം: സാംസ്‌കാരിക പാലം 🌉

ഇളങ്കോവടികളുടെ ഏറ്റവും മഹത്തായ സംഭാവന, തമിഴ് സാഹിത്യത്തിലെ പഞ്ചമഹാകാവ്യങ്ങളിലൊന്നായ വിഖ്യാത കൃതി ചിലപ്പതികാരമാണ്. കേരളത്തെയും തമിഴ്നാടിനെയും ബന്ധിപ്പിക്കുന്ന അനശ്വരമായ ഒരു സാംസ്കാരിക പാലമായി ഈ കൃതി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.

ചിലപ്പതികാരം രചിക്കപ്പെട്ടത് ഏകദേശം ക്രി.വ. 2-ാം നൂറ്റാണ്ടിലോ 3-ാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിലോ ആകാനാണ് സാധ്യതയെന്ന് പണ്ഡിതർ അഭിപ്രായപ്പെടുന്നു. ഇതിൽ വർണ്ണിച്ചിരിക്കുന്ന സാമൂഹ്യരീതികളും വാണിജ്യബന്ധങ്ങളും അന്നത്തെ വഞ്ചിമാനഗരം (കൊടുങ്ങല്ലൂർ) ദക്ഷിണേന്ത്യയുടെ പ്രധാന തുറമുഖമായിരുന്നതിനും തെളിവാണ്. ഈ സാഹചര്യത്തിൽ, ചിലപ്പതികാരം കൊടുങ്ങല്ലൂരിലോ അതിനോട് ചേർന്ന പ്രദേശങ്ങളിലോ ആണ് രചിക്കപ്പെട്ടതെന്ന നിഗമനം ഉറച്ച ചരിത്ര തെളിവുകളോടെ നിലനിൽക്കുന്നു.

കൃതിയിൽ പല്ലവരെക്കുറിച്ചോ അവരുടെ ഭരണകാലഘട്ടത്തെക്കുറിച്ചോ ഒരു പരാമർശവും ഇല്ലാത്തതിനാൽ, പല്ലവരുടെ കാലത്തിനു മുൻപ് തന്നെയാണ് ചിലപ്പതികാരം രചിക്കപ്പെട്ടതെന്ന് ചരിത്രശാസ്ത്രം സാക്ഷ്യപ്പെടുത്തുന്നു. കാവ്യത്തിലെ വഞ്ചികാണ്ഡം ഭാഗം കേരള ചരിത്രവുമായി അഭേദ്യമായി ബന്ധപ്പെട്ട നിരവധി സാംസ്കാരിക സൂചനകൾ നൽകുന്നു. ഈ കൃതി രണ്ടാം നൂറ്റാണ്ടിലെ സാമൂഹ്യരേഖകളും വാണിജ്യജീവിതവും കൃത്യമായി അടയാളപ്പെടുത്തുന്ന അമൂല്യമായൊരു കാലദർപ്പണമാണ് എന്നതിൽ സംശയമില്ല.

ചേരലാതൻ: വാണിജ്യവും വിജ്ഞാനവും സംഗമിച്ച ഭരണാധികാരി 👑⛵

ദക്ഷിണേന്ത്യയിലെ പുരാതന ചേരരാജവംശത്തിൻ്റെ സിംഹാസനം അലങ്കരിച്ച പ്രധാന ഭരണാധികാരികളിലൊരാളായിരുന്നു ചേരലാതൻ (Chera Lathan). വഞ്ചിമാനഗരം (ഇന്നത്തെ കൊടുങ്ങല്ലൂർ) തലസ്ഥാനമാക്കി അദ്ദേഹം ഭരണം നടത്തി. ചരിത്രപരമായ കണക്കുകൾ പ്രകാരം ക്രിസ്തുവർഷം രണ്ടാം നൂറ്റാണ്ടിലോ മൂന്നാം നൂറ്റാണ്ടിൻ്റെ തുടക്കത്തിലോ അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ ഭരണകാലം വ്യാപിച്ചിരുന്നതായി കരുതപ്പെടുന്നു. തമിഴ് സാംസ്കാരിക പരിസരത്തെയും കേരളീയ സാമൂഹിക വ്യവസ്ഥയെയും വൈരുദ്ധ്യങ്ങളില്ലാതെ ഏകീകരിച്ച ഒരു സമന്വയ ഭരണാധികാരിയായിട്ടാണ് അദ്ദേഹം വിലയിരുത്തപ്പെടുന്നത്.

 

രാജകുടുംബത്തിലെ ഭൗതികവും ആത്മീയവുമായ തേജസ്സ് ✨

ചേരലാതനു രണ്ട് പുത്രന്മാരുണ്ടായിരുന്നു—മൂത്ത മകൻ ചേരൻ ചെങ്കുട്ടുവൻ (യുദ്ധശൗര്യത്തിലും ഭരണനീതിയിലും) പ്രസിദ്ധനായ ഭരണാധികാരി ആയിരുന്നു. ഇളയ മകൻ ഇളങ്കോവടികൾ ആകട്ടെ,  ലൗകീകാധികാരം ത്യജിച്ച് ആത്മീയവഴിയിലൂടെ സഞ്ചരിച്ച് ചിലപ്പതികാരം എന്ന മഹാകാവ്യത്തിലൂടെ അമരത്വം നേടി. ഈ വിധത്തിൽ, ചേരലാതൻ്റെ കുടുംബം ദക്ഷിണേന്ത്യൻ ചരിത്രത്തിൽ ഭൗതികശക്തിയുടെയും ആത്മീയശക്തിയുടെയും ഉദാത്തമായ പ്രതീകമായി നിലകൊണ്ടു.

 

മുചിരിയുടെ വാണിജ്യപ്രഭാവം ⚓

ചേരലാതൻ്റെ ഭരണകാലഘട്ടം വഞ്ചിമാനഗരം ഒരു മഹത്തായ വാണിജ്യകേന്ദ്രമായി മാറിയ കാലമായിരുന്നു. റോമൻ സാമ്രാജ്യവുമായി നേരിട്ടുള്ള വ്യാപാരബന്ധങ്ങൾ പുലർത്തിയിരുന്ന അദ്ദേഹം, അറബിക്കടൽ വഴിയുള്ള വിദേശവ്യാപാരം വഴി രാജ്യത്തിന് വൻ സാമ്പത്തിക പുരോഗതി നേടി. അക്കാലത്ത് കേരളഭൂമി “മുചിരി പട്ടണം” എന്നും “വഞ്ചി” എന്നും അറിയപ്പെട്ടിരുന്നതായി പുരാവസ്തു തെളിവുകൾ സാക്ഷ്യപ്പെടുത്തുന്നു.

 

സംസ്കാരത്തിൻ്റെ ഉണർവ്വ് 📖

ചേരലാതൻ്റെ കാലഘട്ടം സാഹിത്യത്തിലും സംസ്കാരത്തിലും ഒരു വലിയ ഉണർവിൻ്റെ കാലമായിരുന്നു. തമിഴ്-സംസ്കൃത സംസ്കാരങ്ങൾ പരസ്പരം ഇടകലർന്നതും, ദേവാരാധനാരീതികളും യാഗശാലകളും വളർന്നതും ഈ സുവർണ്ണകാലത്തിന്റെ പ്രത്യേകതകളായിരുന്നു. ഈ ഭരണകാലം പല്ലവരുടെ ഉയർച്ചയ്ക്ക് മുൻപുള്ള ദക്ഷിണേന്ത്യയിലെ ഒരു രാഷ്ട്രീയ സൗഭാഗ്യകാലമായി വിലയിരുത്തപ്പെടുന്നു. അതിനാൽ, ചേരലാതൻ കേരളചരിത്രത്തിലും തമിഴ് സാഹിത്യചരിത്രത്തിലും സമന്വയത്തിൻ്റെയും വാണിജ്യത്തിൻ്റെയും പ്രതീകമായ ഭരണാധികാരിയായി എന്നെന്നും ഓർമ്മിക്കപ്പെടുന്നു.

ചേരൻ ചെങ്കുട്ടുവൻ: ചെങ്കൊടി ഉയർത്തിയ നീതിയുടെ രാജാവ് 🚩

ചേരരാജവംശത്തിലെ ഭരണാധികാരികളിൽ ഏറ്റവും പ്രശസ്തനും ധീരനുമായ രാജാവാണ് ചേരൻ ചെങ്കുട്ടുവൻ. അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ ഭരണകാലം ക്രിസ്തുവർഷം രണ്ടാം നൂറ്റാണ്ടിൻ്റെ അവസാന ഭാഗത്തോ മൂന്നാം നൂറ്റാണ്ടിൻ്റെ ആരംഭത്തിലോ ആയിരുന്നെന്ന് പണ്ഡിതർ അഭിപ്രായപ്പെടുന്നു. “ചെൻകുട്ടുവൻ” എന്ന നാമത്തിൻ്റെ അർത്ഥം പോലും “ചെങ്കൊടി ഉയർത്തിയവൻ” എന്നാണ് — അതായത്, യുദ്ധവിജയങ്ങളുടെ തീവ്രമായ പ്രതീകമായി അദ്ദേഹം അറിയപ്പെട്ടു.

 

കവിതയിൽ അനശ്വരനായ സഹോദരസ്നേഹം 🫂

സഹോദരനായ ഇളങ്കോവടികളോട് അളവറ്റ സ്നേഹം പുലർത്തിയ ഭരണാധികാരിയായിരുന്നു ചെങ്കുട്ടുവൻ. രാജപദവി ത്യജിച്ച് സന്യാസിയായ ഇളങ്കോവടികൾ, തൻ്റെ വിശ്വവിഖ്യാത കാവ്യമായ ചിലപ്പതികാരത്തിലൂടെ ചെങ്കുട്ടുവൻ്റെ ധീരതയും നീതിബോധവും അനശ്വരമാക്കി. കണ്ണകിയുടെ ദിവ്യഗാഥയെ അനുസ്മരിക്കുന്ന “വഞ്ചികാണ്ഡം” എന്ന ഭാഗം ചെങ്കുട്ടുവൻ്റെ വാഴ്ത്തലുകളും വിജയശ്രീയായി നടത്തിയ ഭരണവും വർണ്ണിക്കുന്നു.

ചിലപ്പതികാരത്തിലെ നായികയായ കണ്ണകിയെ ദേവതയായി സ്ഥാപിച്ച് ക്ഷേത്രനിർമ്മാണം നടത്തിയത് ചെങ്കുട്ടുവൻ തന്നെയാണെന്ന ചരിത്രപരമായ വിശ്വാസം ദക്ഷിണേന്ത്യൻ സംസ്കാരത്തിൽ ആഴത്തിൽ വേരൂന്നിയ ഒന്നാണ്.

 

വാണിജ്യത്തിൻ്റെ ഉന്നതശൃംഗം ⛰️

ചെങ്കുട്ടുവൻ്റെ ഭരണത്തിൻ കീഴിൽ, ചേരരാജ്യം വ്യാപാരത്തിലും രാഷ്ട്രീയത്തിലും ഉന്നതമായ സ്ഥാനത്തേക്ക് ഉയർന്നു. കൊടുങ്ങല്ലൂർ (വഞ്ചി) തലസ്ഥാനമാക്കി, പടിഞ്ഞാറൻ കടലോരവ്യവസായത്തെയും കിഴക്കൻ മലനിരകളിലെ ധാതുസമ്പത്തിനെയും തൻ്റെ സാമ്പത്തിക ശക്തിയുടെ അടിത്തറയാക്കി അദ്ദേഹം. തമിഴ് സാംസ്കാരിക മേഖലയും കേരളഭൂമിയും ഒന്നിച്ച് ഒരു സ്വതന്ത്ര രാഷ്ട്രീയ-സാംസ്കാരിക ഐക്യമായി വളർന്നത് അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ ദൂരവീക്ഷണമുള്ള നേതൃത്വത്തിലാണ്.

ചേരൻ ചെങ്കുട്ടുവൻ്റെ കാലഘട്ടം തമിഴ്-കേരള സംസ്‌കാരങ്ങളുടെ സുവർണ്ണകാലമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. നീതിപ്രതിബദ്ധനായ, മതസഹിഷ്ണുത പുലർത്തിയ, വാണിജ്യവികസനത്തിന് പൂർണ്ണ പിന്തുണ നൽകിയ ഭരണാധികാരിയായി അദ്ദേഹത്തെ ചരിത്രം ആദരവോടെ ഓർക്കുന്നു. ചെങ്കുട്ടുവൻ ആവിഷ്കരിച്ച “കണ്ണകി ആരാധന” കേരളത്തിലെ ദേവീഭക്തിസംപ്രദായത്തിന്റെയും സ്ത്രീശക്തിപൂജയുടെയും ആരംഭസൂചനയായി പണ്ഡിതർ വിലയിരുത്തുന്നു.

 

ചിലപ്പതികാരം: വഞ്ചിമാനഗരത്തിൽ പിറന്ന മഹാകാവ്യം (കൊടുങ്ങല്ലൂർ ബന്ധം) 🏰

 

ദക്ഷിണേന്ത്യൻ സാഹിത്യത്തിലെ കിരീടം എന്ന് വിശേഷിപ്പിക്കാവുന്ന ചിലപ്പതികാരം, അതിന്റെ ജന്മഭൂമി തേടുമ്പോൾ എത്തിച്ചേരുന്നത് കേരളത്തിൻ്റെ സാംസ്കാരിക ഹൃദയഭൂമിയിലാണ് — അതായത്, പുരാതന വഞ്ചിമാനഗരം (കൊടുങ്ങല്ലൂർ). ഈ നിഗമനത്തിലേക്ക് വെളിച്ചം വീശുന്ന  ശക്തമായ ചരിത്രപരവും സാംസ്കാരികപരവുമായ തെളിവുകൾ താഴെ നൽകുന്നു:

 

1. വഞ്ചിമാനഗരത്തിൻ്റെ അനശ്വര പരാമർശം

ചിലപ്പതികാരത്തിൻ്റെ മൂന്നാം ഭാഗമായ വഞ്ചികാണ്ഡം, “വഞ്ചി” എന്ന നഗരത്തെ ഭരണകേന്ദ്രമായും സാംസ്കാരിക സിരാകേന്ദ്രമായും നിരന്തരം വാഴ്ത്തുന്നു. ചേരരാജവംശത്തിൻ്റെ തലസ്ഥാനമായിരുന്ന ഈ വഞ്ചി, ഇന്നത്തെ കൊടുങ്ങല്ലൂരിനോട് ചേർന്ന പ്രദേശമാണെന്ന് പുരാവസ്തുശാസ്ത്ര പഠനങ്ങളും സംസ്‌കാരപഠനങ്ങളും ഐകകണ്‌ഠേന സാക്ഷ്യപ്പെടുത്തുന്നു. കാവ്യത്തിൻ്റെ ഹൃദയം തുടിച്ചത് ഈ മണ്ണിലാണെന്നതിന് ഇതിലും വലിയൊരു സാക്ഷ്യം ആവശ്യമില്ല.

 

2. മുചിരിയുടെയും വാണിജ്യത്തിൻ്റെയും ഭൂമിശാസ്ത്ര സത്യങ്ങൾ

കാവ്യത്തിൽ പരാമർശിക്കുന്ന നദീതടങ്ങൾ, സജീവമായ തുറമുഖങ്ങൾ, കടൽമാർഗങ്ങൾ, സമ്പന്നമായ വ്യാപാരസ്ഥലങ്ങൾ എന്നിവയെല്ലാം പെരിയാർ നദീതടത്തെയും കൊടുങ്ങല്ലൂർ തുറമുഖ പ്രദേശങ്ങളെയും വ്യക്തമായി ഓർമ്മിപ്പിക്കുന്നു. കൃതിയിൽ പറയുന്ന “മുചിരിപ്പട്ടണം”, “വഞ്ചിപ്പട്ടണം” എന്നീ പേരുകൾ കൊടുങ്ങല്ലൂരിൻ്റെയും സമീപപ്രദേശങ്ങളുടെയും പുരാതന നാമങ്ങളാണ്. ക്രി.വ. രണ്ടാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ലോകോത്തര റോമൻ വ്യാപാരികൾ എത്തിച്ചേർന്നിരുന്ന തുറമുഖം ഈ മുചിരി തന്നെയായിരുന്നു എന്ന വസ്തുത, ചിലപ്പതികാരത്തിൻ്റെ ചരിത്രപരമായ കൃത്യത ഉറപ്പിക്കുന്നു.

 

3. ചേരൻ ചെങ്കുട്ടുവൻ: ഭരണത്തിന്റെ ഹൃദയം 👑

കാവ്യത്തിൻ്റെ അന്ത്യത്തിൽ, കണ്ണകിയെ ദേവിയായി പ്രതിഷ്ഠിക്കുന്ന പട്ടാഭിഷേക ദൃശ്യത്തിൽ ചേരൻ ചെങ്കുട്ടുവനാണ് മുഖ്യപങ്ക് വഹിക്കുന്നത്. അദ്ദേഹം കൊടുങ്ങല്ലൂരിൽ ഭരണചുമതല വഹിച്ചിരുന്ന ചേരരാജാവാണ്. അതിനാൽ, ഈ മഹാകാവ്യം രചിക്കപ്പെട്ട സമയത്ത് കൊടുങ്ങല്ലൂർ ചേരഭരണകൂടത്തിൻ്റെ സാംസ്കാരിക ഹൃദയമായിരുന്നു എന്ന നിഗമനം അവിതർക്കമാണ്.

 

4. ഭാഷയുടെയും ആചാരങ്ങളുടെയും സംഗമം 🫂

ചിലപ്പതികാരത്തിലെ ഭാഷാഘടന പ്രധാനമായും തമിഴാണെങ്കിലും, അതിൽ കേരളീയ പദപ്രയോഗങ്ങളും ആചാരാനുഷ്ഠാനങ്ങളും ധാരാളമായി കാണാം. വഞ്ചി, പാട്ടിണി ദേവി, നീരാട്ട്, പൂജാചാരങ്ങൾ, അരങ്ങേറ്റങ്ങൾ തുടങ്ങിയവ കേരളത്തിലെ പ്രാചീന ദേവാരാധനാരീതികളുമായി അതിശയകരമായ സാമ്യം പുലർത്തുന്നു. ഇത് ചിലപ്പതികാരം ഒരു തമിഴ്-കേരള സംസ്‌കാരസന്ധിയിലെ ആത്മബന്ധത്തിൻ്റെ ഉൽപ്പന്നമാണ് എന്ന നിരീക്ഷണത്തിന് ബലം നൽകുന്നു.

 

5. പല്ലവരാഹിത്യം: കാലഘട്ടത്തിൻ്റെ തെളിവ് ⏳

ക്രി.വ. മൂന്നാം നൂറ്റാണ്ടിനുശേഷമാണ് പല്ലവരുടെ ഭരണം ആരംഭിക്കുന്നത്. എന്നാൽ ചിലപ്പതികാരത്തിൽ പല്ലവരെക്കുറിച്ചോ അവരുടെ തലസ്ഥാനമായ കാഞ്ചിപുരത്തെക്കുറിച്ചോ യാതൊരു പരാമർശവുമില്ല. ഈ മൗനം സൂചിപ്പിക്കുന്നത് ഈ കൃതി പല്ലവർക്ക് മുമ്പുള്ള കാലഘട്ടത്തിൽ, അതായത് ചേരൻ ചെങ്കുട്ടുവൻ്റെ കൊടുങ്ങല്ലൂർ ഭരണകാലത്ത്, സംഘകാലഘട്ടത്തിൽ തന്നെയാണ് രചിക്കപ്പെട്ടതെന്നാണ്.

 

6. പത്തിനി ദേവി ആരാധനയുടെ ചരിത്രപരമായ തുടർച്ച 🪔

ചിലപ്പതികാരത്തിൽ കണ്ണകിയെ ദേവിയായി പ്രതിഷ്ഠിക്കുന്ന രംഗം, കൊടുങ്ങല്ലൂരിലെ പത്തിനി ദേവി ആരാധനയുടെ (ജൈനരുടെ പത്തിനി – പത്മാവതീദേവി) ആരംഭസൂചനയായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ഇതിനായി അദ്ദേഹം നഗരത്തിൽ കണ്ണകിയുടെ ഓർമ്മയ്ക്കായി ഒരു കണ്ണകിക്കോട്ടം പണിതിരുന്നു. പിന്നീട് ഈ രൂപം കൊടുങ്ങല്ലൂർ ഭഗവതീക്ഷേത്രത്തിലെ ദേവാരാധനയിൽ ലയിച്ചു ചേർന്നു. ഈ മതപരമായ തുടർച്ചയും ആചാരാനുഷ്ഠാനങ്ങളിലെ അഭേദ്യമായ ബന്ധവും തന്നെ, ചിലപ്പതികാരത്തിൻ്റെ രചനാ സ്ഥലം കൊടുങ്ങല്ലൂരാണെന്നതിനുള്ള ഏറ്റവും ശക്തമായ സാംസ്കാരിക തെളിവായി നിലകൊള്ളുന്നു.

 

7. പറവൂർ ചരിതം

ചേരൻ ചെങ്കുട്ടുവൻ ദിഗ്വിജയം കഴിഞ്ഞെത്തുമ്പോൾ പറൈയൂർ (പറവൂർ) വാസിയായ ഒരു ചാക്കൈയ്യൻ്റെ (ചാക്കിയാർ – ചാക്യാർ?) ആടൽ കണ്ട് രസിക്കുന്നതായും ചിലപ്പതികാരത്തിൽ കാണുന്നു. യവനരുമായി നെടുംചേരലാതൻ നടത്തിയ യുദ്ധങ്ങളേയും ഈ കാവ്യത്തിൽ പരാമർശിക്കുന്നുണ്ട്.

 

8. ഇളങ്കോവടികളുടെ പശ്ചാത്തലം

ചിലപ്പതികാരത്തിൻ്റെ രചയിതാവായ ഇളങ്കോവടികൾ വഞ്ചിമാനഗരം ആസ്ഥാനമാക്കിയ ചേര രാജകുമാരനായിരുന്നു. രാജപദവി ത്യജിച്ച് സന്യാസിയായി മാറിയ അദ്ദേഹം, സ്വാഭാവികമായും താൻ ജീവിച്ചുവളർന്ന ഭരണപരവും സാംസ്കാരികവുമായ ചേര തലസ്ഥാനത്തെ കേന്ദ്രീകരിച്ചായിരിക്കും കാവ്യം രചിക്കുക. രചയിതാവിൻ്റെ പശ്ചാത്തലം ഈ നിഗമനത്തെ കൂടുതൽ ദൃഢമാക്കുന്നു.

 

10. ചേരരാജ്യത്തിൻ്റെ സാംസ്കാരിക വിവരണങ്ങൾ

കാവ്യത്തിൽ ചേരരാജ്യത്തെ മറ്റെല്ലാ രാജ്യങ്ങളേക്കാളും കൂടുതൽ പ്രാധാന്യത്തോടെയും സ്നേഹത്തോടെയും വർണ്ണിക്കുന്നു. മലനിരകൾ, നദികൾ, ചേരന്മാരുടെ ജീവിതരീതികൾ, ആരാധനാക്രമങ്ങൾ എന്നിവയുടെയെല്ലാം സൂക്ഷ്മവും വിശദവുമായ വിവരണം നൽകുന്നത്, രചയിതാവ് ചേരനാടിനോട് ഉണ്ടായിരുന്ന ആഴമായ വൈകാരിക ബന്ധത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു.

 

11. ബ്രാഹ്മണികമല്ലാത്ത ആരാധനാസമ്പ്രദായങ്ങളുടെ പ്രാമുഖ്യം

ചിലപ്പതികാരത്തിൽ അവതരിപ്പിക്കുന്ന ആരാധനാ സമ്പ്രദായങ്ങളിൽ പത്തിനി  ദേവി പോലുള്ള ബ്രാഹ്മണികമല്ലാത്ത പ്രാദേശിക ദൈവങ്ങൾക്കും ആചാരങ്ങൾക്കും (ഉദാഹരണത്തിന് മുതുവഴികൾ) പ്രധാന സ്ഥാനം നൽകിയിട്ടുണ്ട്. ഈ ആചാരങ്ങൾ അക്കാലത്തെ കേരളീയ സാമൂഹിക ഘടനയിൽ പ്രബലമായിരുന്ന പ്രാദേശിക ഭക്തി സമ്പ്രദായങ്ങളോട് അതിരൂക്ഷമായ സാമ്യം പുലർത്തുന്നു. ഇത് കൃതിയുടെ രചനാപരിസരം ചേരതലസ്ഥാനമായ കൊടുങ്ങല്ലൂരിനോട് ചേർന്നതാണെന്നതിലേക്കാണ് വിരൽചൂണ്ടുന്നത്.

ദക്ഷിണഭാരതത്തിലെ മതസംഘർഷങ്ങളും നവീകരണവും: പഞ്ചമഹാകാവ്യങ്ങളുടെ കാഴ്ചപ്പാടിൽ 🕉️☸️

തമിഴ് ഭൂമിയുടെ (ചേര, ചോഴ, പാണ്ഡ്യ രാജ്യങ്ങൾ) ആദ്യകാല സാമൂഹിക ചിത്രം മതപരമായ ആശയങ്ങളുടെയും ദാർശനിക സംഘർഷങ്ങളുടെയും കത്തലുകളാൽ സമ്പന്നമായിരുന്നു. പഞ്ചമഹാകാവ്യങ്ങൾവിശ്വാസപരമായ പരിവർത്തനങ്ങളെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്ന കാലകണ്ണാടിയായി വർത്തിക്കുന്നു.

 

1. ബ്രാഹ്മണിക വൈദികമതം: സാംസ്കാരിക സ്ഥാനമാറ്റത്തിൻ്റെ ആരംഭം 🌅

ക്രിസ്തുവിന് മുമ്പ് തമിഴ് ഭൂമിയിൽ നാടോടി, ദ്രാവിഡ സാംസ്കാരിക പാരമ്പര്യമാണ് ആധിപത്യം പുലർത്തിയിരുന്നത്. അയ്യൻ, കാത്രവൾ, മായോൻ, വല്ലിവെള്ളാളൻ തുടങ്ങിയ ദേശീയ ദേവതാരാധനകൾ ജനജീവിതത്തിൻ്റെ ഭാഗമായിരുന്നു. എന്നാൽ ആദ്യ ചേരൻ കാലഘട്ടം (ക്രി.വ. 1 മുതൽ 3 വരെ) ആയപ്പോഴേക്കും ആര്യ-വൈദികമതത്തിൻ്റെ ശക്തമായ സ്വാധീനം ദക്ഷിണേന്ത്യയിൽ പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടുതുടങ്ങി. ബ്രാഹ്മണർ ഈ ഭൂമികയിലേക്ക് കുടിയേറി, യാഗശാലകൾ, വേദപാഠശാലകൾ, അഗ്നിഹോത്രങ്ങൾ തുടങ്ങിയവ സ്ഥാപിച്ച് വൈദികാചാരങ്ങൾക്ക് വേരൂന്നി.

ചിലപ്പതികാരംസംസ്‌കാര സംഗമത്തിന് സാക്ഷ്യം വഹിക്കുന്നു. മധുരയിലെ കാവൽക്കളിയും കണ്ണകി ദേവിയായി ആരാധിക്കപ്പെടുന്ന വിധവും ബ്രാഹ്മണിക ആചാരങ്ങളുമായി മിശ്രിതമാണ്. കാവ്യത്തിലെ ചില ഭാഗങ്ങളിൽ വേദാഗമങ്ങളെയും, ദേവതാരാധനകളെയും, ഹോമങ്ങളെയും പരാമർശിക്കുന്നത്, ജൈന-ബുദ്ധ സ്വാധീനത്തിനൊപ്പം ബ്രാഹ്മണിക മതവും സാമൂഹ്യരംഗത്ത് സ്വാധീനം ഉറപ്പിച്ചു തുടങ്ങിയെന്നതിൻ്റെ വ്യക്തമായ സൂചനയാണ്.

 

2. ജൈന–ബുദ്ധ സ്വാധീനവും വൈദിക പ്രതിരോധവും ⚔️

പഞ്ചമഹാകാവ്യങ്ങളിൽ മൂന്ന് കൃതികൾ (ചിലപ്പതികാരം, മണിമേഖലൈ, കുണ്ഡലകേശി) ജൈന–ബുദ്ധ ദർശനങ്ങളുടെ ഉൾക്കാഴ്ച വഹിക്കുന്നവയാണ്. അഹിംസയും കരുണയും ഉയർത്തിപ്പിടിച്ച ഈ കൃതികളിൽ, വൈദിക ആചാരങ്ങളിലെ അനാവശ്യ യാഗങ്ങളെയും, അഹിംസാ വിരുദ്ധമായ ബലികർമ്മങ്ങളെയും, സ്ത്രീകളോടും സാധാരണക്കാരോടുമുള്ള അനീതികളെയും ശക്തമായി വിമർശിക്കുന്ന സ്വരം കേൾക്കാം.

ഈ ദാർശനിക വിമർശനങ്ങളോടുള്ള മറുപടിയായി, ബ്രാഹ്മണിക മതം തങ്ങളുടെ സ്മൃതികളും ആചാരങ്ങളും ഉപയോഗിച്ച് ഒരു ശക്തമായ തിരിച്ചുവരവ് നടത്തി. ഇതിൻ്റെ ഫലമായി ശൈവവും വൈഷ്ണവവുമായ ഭക്തി പ്രസ്ഥാനങ്ങൾ വളർന്നു വികസിച്ചു. നായന്മാരുടെയും ആഴ്വാറുകളുടെയും (ക്രി.വ. 6 മുതൽ 9 വരെ) ഭക്തിപ്രസ്ഥാന കാലഘട്ടംവൈദിക പ്രതിരോധത്തിന്റെ സാംസ്കാരികപരമായ പ്രതിഫലനമാണ്.

  • അഹിംസാ പ്രധാനം: ബുദ്ധ–ജൈന ദർശനങ്ങളുടെ മുഖ്യസങ്കേതം അഹിംസാ, അതായത് ജീവജാലങ്ങളെ കേടാക്കാതിരിക്കുക, ആയിരുന്നു. ചിലപ്പതികാരത്തിൽ കൊവ്വൽ കൊലപ്പെടുത്തലുകൾക്കെതിരെ പ്രകടമായ വിമർശനമാണ് ഉള്ളത്.

  • സ്ത്രീ നിലപാട്: കുന്നകി, മണിമേഖല എന്നീ നായികമാർ ആത്മധർമ്മപരമായ ശക്തിയും സ്വാതന്ത്ര്യവും പ്രത്യക്ഷപെടുത്തി. ബുദ്ധ–ജൈന മതം സ്ത്രീയുടെയും സാധാരണ ജനങ്ങളുടെയും ആത്മീയ അവകാശം ഉറപ്പുവരുത്താനുള്ള ഉപാധിയായി പ്രവർത്തിച്ചു.

  • സാമൂഹ്യ നീതി: സാമൂഹിക അനീതി, ഉത്തമൻ–അവസാനയാത്രകളിലെ പീഡനങ്ങൾ എന്നിവക്കെതിരെ ബോധവൽക്കരണം.

  • ആത്മീയ–സാമൂഹ്യ അനുകൂലീകരണം: ലോകഭോഗത്തിൽ നിന്നും മോക്ഷമാർഗ്ഗത്തിലേക്ക് ഉള്ള ശ്രമം, കാവ്യങ്ങളുടെ മുഖ്യപങ്കായി എത്തി.

ഇങ്ങനെ, ആദ്യഘട്ടം മനുഷ്യന്റെ നൈതിക–ആത്മീയ ചിന്തന കാവ്യ രൂപത്തിലൂടെ വ്യാപിച്ചു.

 

3. സാമൂഹിക മാറ്റങ്ങളുടെ പരിണാമം 🔄

വൈദിക മതം സമൂഹത്തിൽ പുനഃസ്ഥാപിക്കപ്പെട്ടതോടെ, ദക്ഷിണഭാരതത്തിലെ സാമൂഹിക ഘടനയിൽ പ്രകടമായ മാറ്റങ്ങൾ വന്നു:

    • വർണ്ണവ്യവസ്ഥയും ജാതിക്രമവും കൂടുതൽ ഉറപ്പിച്ചു നിർത്തപ്പെട്ടു. സാമൂഹ്യവും മതപരവുമായ നിയന്ത്രണം ഉറപ്പാക്കി. ബ്രാഹ്മണർ സുപ്രധാന സ്ഥാനങ്ങളിൽ പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടു.
    • യാഗങ്ങൾ, പുണ്യശീലങ്ങൾ, നിശ്ചിത ആചാരങ്ങൾ എന്നിവ സാധാരണ ജീവിതത്തിൻ്റെ അവിഭാജ്യ ഘടകങ്ങളായി മാറി. വേദപാഠങ്ങൾ, യാഗങ്ങൾ, അഗ്നിഹോത്രങ്ങൾ എന്നിവ ശക്തിപ്പെട്ടു.
    • സ്ത്രീകളുടെ സ്ഥാനം: ചിലപ്പതികാരത്തിലെ കണ്ണകിയെപ്പോലെ ശക്തമായ സ്ത്രീരൂപങ്ങൾ ആദ്യം പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടെങ്കിലും, പിന്നീട് സ്ത്രീ സ്വാതന്ത്ര്യവും സാമൂഹിക ഇടപെടലുകളും ചുരുങ്ങുന്ന പ്രവണത കണ്ടു.
    • ആത്മീയ മൂല്യങ്ങൾ: ബുദ്ധ-ജൈന ആചാരങ്ങൾ ക്ഷയിച്ചപ്പോൾ ഭക്തി പ്രസ്ഥാനങ്ങൾ (ശൈവ–വൈഷ്ണവ ഭക്തി) സമൂഹത്തിൽ സ്നേഹത്തിൻ്റെയും സമർപ്പണത്തിൻ്റെയും പുതിയ ആത്മീയ മൂല്യങ്ങൾ സ്ഥാപിച്ചു.
    • ധാരാള്യ–അഭിജാതവ്യവസ്ഥ: യജ്ഞകർത്താക്കളായ ബ്രാഹ്മണർ രാജ്യഭരണത്തിലും സാമ്പത്തിക നിയന്ത്രണത്തിലും പങ്കാളികളായി.

ബുദ്ധ–ജൈന വിമർശനം: ബുദ്ധ–ജൈന പ്രസ്ഥാനങ്ങളുടെ വിമർശനങ്ങളെ സമീപകാല ലേഖനങ്ങളിലും കാവ്യങ്ങളിലും ബ്രാഹ്മണിക അഭിപ്രായങ്ങൾ മറുപടി നൽകി.

ഈ ഘട്ടം പൗരാണിക–ധാർമ്മിക അന്തരീക്ഷം ദൃഢമാക്കുകയും സമൂഹത്തിൽ ഓർത്തഡോക്‌സി നിലപാട് സൃഷ്ടിക്കുകയും ചെയ്തു.

4. ഭക്തി പ്രസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഉദയം (AD 8–10 നൂറ്റാണ്ടുകൾ)

വൈദിക പ്രതികരണത്തിനുശേഷം ശൈവ–വൈഷ്ണവ ഭക്തി പ്രസ്ഥാനങ്ങൾ ഉയർന്നു.

  • ഭക്തി കേന്ദ്രങ്ങൾ: ക്ഷേത്രങ്ങൾ, ദേവീ–ദൈവ ആരാധന, ഹോമ–യാഗം എന്നിവ ജനജീവിതത്തിലേക്ക് വ്യാപിച്ചു.

  • ആത്മീയ–സാമൂഹിക സംയോജനം: ഭക്തി പ്രസ്ഥാനം ദാരിദ്ര്യ–വർഗ്ഗഭേദം മറികടക്കുകയും, സ്ത്രീകൾക്കും സാധാരണ ജനങ്ങൾക്കും ആരാധനാ അവകാശം നൽകുകയും ചെയ്തു.

  • സാഹിത്യ പ്രതിഫലനം: ഭക്തികവിതകൾ, സ്റ്റോറിയുകൾ, കീർത്തനങ്ങൾ എന്നിങ്ങനെ സമൂഹം നേരിടുന്ന ധാരാള്യ പ്രശ്നങ്ങളെ പ്രതിഫലിപ്പിച്ചു.

  • മനുഷ്യത്വ–ആത്മീയ സംവേദന: ജൈന–ബുദ്ധത്തിന്റെ ശാന്തമായ ധാർമ്മിക സന്ദേശവും ബ്രാഹ്മണിക യാഗവൈദികങ്ങൾ ഉൾപ്പെട്ട പുതിയ ആരാധനാരീതികളും സംയോജിച്ചു.

ഇങ്ങനെ, പഞ്ചമഹാകാവ്യങ്ങളുടെ തുടർച്ചയായി പള്ളിവിധികൾ, ക്ഷേത്രപദ്ധതികൾ, ജനസാമൂഹിക അവബോധം എന്നിവ മാറി, ദക്ഷിണേന്ത്യയിലെ ഭക്തി–സാംസ്കാരിക സംയോജനം സൃഷ്ടിച്ചു.

5. ദക്ഷിണഭാരത സംസ്കാരത്തിൻ്റെ വിത്ത് 🌱

അതുകൊണ്ട്, തമിഴ് പഞ്ചമഹാകാവ്യങ്ങൾ കേവലം സാഹിത്യസൃഷ്ടികളല്ല, മറിച്ച് ബ്രാഹ്മണിക മതത്തിൻ്റെ ഉയർച്ചയും, ജൈന–ബുദ്ധ മതങ്ങളുടെ സ്വാധീനവും തമ്മിലുള്ള തീവ്രമായ ദാർശനിക സംഘർഷത്തിൻ്റെ കാലഘട്ടത്തെയാണ് പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നത്. ഈ മതസംഘർഷം തന്നെയാണ് ദക്ഷിണേന്ത്യയിൽ പിന്നീട് ഭക്തിമാർഗ്ഗത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള ഒരു നൂതന സാമൂഹ്യ-സാംസ്കാരിക നവോത്ഥാനം രൂപപ്പെടാനുള്ള വിത്തായി മാറിയതും.

കാവുകൾ

വയനാട്ടുകുലവൻ‌‌ വെളിച്ചപ്പാട്‌
വയനാട്ടുകുലവൻ‌‌ വെളിച്ചപ്പാട്‌

മലയാളത്തിനു നഷ്ടമായിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്ന പ്രകൃതിസ്നേഹത്തിന്റെ പരിച്ഛേദവും സാംസ്കാരിക മഹിമയുമാണ് കാവുകളെന്ന് അതിന്റെ ചരിത്രം പരിശോധിച്ചാൽ തെളിഞ്ഞുവരുന്നതാണ്. കാർഷികജീവിതത്തിന്റെ പൗരാണികസ്മൃതികൾ തന്നെയാണിവയൊക്കെയും. സ്വതസിദ്ധമായ ആവാസവ്യവസ്ഥ നിലനിർത്താനെന്നപോലെ പണ്ടുള്ളവർ വിശുദ്ധവനങ്ങളായി സംരക്ഷിച്ചു പോന്നിരുന്നു. ഒരു ചെറുജീവിക്ക് കഴിഞ്ഞുകൂടാനാവശ്യമായ എല്ലാ സംഗതികളും ഒത്തിണങ്ങയ ശരീരമാണത് എന്ന് ആലങ്കാരികമായി പറയാം… ദൈവീക ഭാഷയിൽ ശരീരം തന്നെയല്ലേ ക്ഷേത്രവും – ഇവിടേയും നമുക്കിന്ന് അങ്ങനെ കാണാം; ഇന്നത്തെ രീതിയിലെ ക്ഷേത്രങ്ങൾ തന്നെയാണവ. വമ്പൻ കാടുകളുടെ സ്പന്ദനങ്ങൾ അണുമാത്ര കളയാതെ കാത്തു സൂക്ഷിക്കുന്ന ചെറുകൂട്ടായ്മയാണിവ ഓരോന്നും. കാവിനു കൂട്ടമെന്നും അർത്ഥമുണ്ട്. വന്മരങ്ങളും ചുറ്റിലും വളർന്ന വള്ളിപ്പടർപ്പുകളും ചെറുകാടുകളും അവയിൽ ഇഴയുന്ന പാമ്പും പക്ഷികളും പുൽച്ചാടികൾവരെയുമായി സകലതും സുഖജീവിതം നയച്ചിരുന്ന സ്ഥലമായിരുന്നു കാവുകൾ എല്ലാം തന്നെ.  കൃഷിഭൂമിക്കുവേണ്ടി മണ്ണിനെ പരിവർത്തിപ്പിച്ചപ്പോൾ മറ്റുജീവജാലങ്ങൾക്കു വേണ്ടി സംരക്ഷിച്ചയിടം എന്നും പറയാം. പരിശുദ്ധ പ്രകൃതിപ്രണയത്തിന്റെ അവശേഷിപ്പുകളെന്നേ ഇന്നിതിനെ വിലയിരുത്താനാവൂ. പ്രധാന കൃഷിസ്ഥലങ്ങളോട് ചേര്‍ന്നൊക്കെയും കാവുകള്‍ കാണപ്പെട്ടിരുന്നു. കൃഷിക്കാവശ്യമായ പച്ചിലവളത്തിനായോ അതോ കൃഷിസ്ഥലത്തെ വന്യമൃഗങ്ങളിൽ നിന്നും സംരക്ഷിക്കാൻ വേണ്ടി ആരാധനാമണ്ഡപം പണിതതോ എന്തൊക്കെയോ ആയിരിക്കണം പിന്നമ്പുറം – കാവുകളിലെ നായാട്ട് ദേവതകൾ ഇതാണുപറയുന്നതും. പലകാവുകളും ജൈവവളവും പച്ചിലവളത്തിന്റെയും കേന്ദ്രമായിരുന്നു. ചരിത്രം എന്തുതന്നെയായാലും ആഫ്രിക്കയോളം നീളുന്നുണ്ട് എന്നും പറയാം. ദേവാരകാട്(കര്‍ണാടക), ദേവഭൂമി(ഹിമാചല്‍ പ്രദേശ്), ദേവാകാട്, ദേവസ്ഥലി(മധ്യപ്രദേശ്), കോവില്‍കാട്(പോണ്ടിച്ചേരി), ജോഗ്മായ(രാജസ്ഥാന്‍), കോവില്‍കാട്(തമിഴ്നാട്), ഹരിതന്‍, ഗരാംതന്‍ ( പശ്ചിമബംഗാള്‍), ദേവഭൂമി(ഉത്തരാഞ്ചല്‍), ദേവ്രായ്സ്(മഹാരാഷ്ട്ര) എന്നിങ്ങനെ പല പേരുകളിലായി ഇന്ത്യയിൽ പലസ്ഥലങ്ങളിലും ഇതേ സംഗതി അറിയപ്പെടുന്നുണ്ട്. ഭാരതഭൂമിയിൽ ഒരുകാലത്ത് പടർന്ന് പിടിച്ച ദ്രാവിഡസംസ്കാരത്തിന്റെ ശേഷിപ്പുതന്നെ ഇതെല്ലാം. പുതുമയെ പുൽകുന്ന നമുക്ക് പഴമയൊക്കെയും അതാതിന്റെ വഴിക്കു നശിക്കുന്നു എന്നതേ ഇന്നു കാണാനാവൂ. എങ്കിലും ചിലതൊക്കെ പറയാം.

കരിഞ്ചാമുണ്ഡിയമ്മ കാവ്
കരിഞ്ചാമുണ്ഡിയമ്മ കാവ്

മലദൈവങ്ങൾ:

മരങ്ങളെ വരെ ദേവതകളായി ആരാധിക്കുന്ന ഒരു സംസ്കാരം ഉണ്ടായിരുന്നു നമുക്ക്. മരങ്ങളും മൺപുറ്റുകളും കല്ലുകളും, പാമ്പും ഒക്കെക്കൂടി ഈ വിശ്വാസസംരക്ഷണ തണലിൽ പുലർന്നുപോന്ന കാലമായിരുന്നു അത്. ആദിമഗോത്രവർഗങ്ങളുടെ ആചാരക്രമങ്ങളും ജീവിതരീതികളും കാവുകളോട് ബന്ധപ്പെട്ടു കിടക്കുന്നു. കാവുകളിൽ കലശങ്ങൾ അർപ്പിക്കപ്പെടുന്ന നിത്യദേവതകൾ സസുഖം വാണിരുന്നത് ഇവിടങ്ങളിൽ ആയിരുന്നു. മൃഗശല്യമോ, കൃഷിനാശമോ, ചെറിയരീതിയിലുള്ള രോഗാതുരമായ വൈഷമ്യങ്ങളോ വരുമ്പോൾ മലദൈവങ്ങളുടെ സഹായം തേടി കലശം കഴിക്കുന്ന ഏർപ്പാട് ഒരുകാലം വരെ വടക്കൻ കേരളത്തിലെ ചിലഭാഗങ്ങളിൽ ഉണ്ടായിരുന്നു. കലശം നടത്തുന്നവർ കാവുകളിലോ വീട്ടിൽ വന്നുതന്നെയോ കലശം കഴിക്കുമായിരുന്നു. പ്രതിഫലമായി ഒരുനേരത്തെ ഭക്ഷണം മാത്രമാണു കൊടുത്തിരുന്നത്. ഒരു ഗ്ലാസ് റാക്ക് (മദ്യം) കൊടുക്കാനായാൽ കലശാട്ടുകൾ ഏറെ സന്തോഷിക്കുമായിരുന്നു. പ്രതിഫലമായി ഒരു അരിമണിപോലും അവർ എടുക്കാതെ കൈയ്യും വീശിപോകുന്നത് അന്നത്തെ പ്രകൃതിദത്ത ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ പ്രതിഫലനം മാത്രമാണ്. വ്യക്തമായ പ്രാർത്ഥനകൾ ഒക്കെ കാവുകളിലെ കലശവുവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടു നടക്കാറുണ്ട്. തെയ്യത്തിന്റെ തോറ്റം പാട്ട് എപ്രകാരം അതാത് ദേവതകളെ ഉറഞ്ഞാടാൻ ഇടവരുത്തുന്നുവോ അത്രയും ശക്തിമത്താണ് കാവിലെ കലശത്തിന്റെ പാട്ടുകളും.

മുത്തപ്പൻ തെയ്യം വെള്ളാട്ടം
മുത്തപ്പൻ തെയ്യം വെള്ളാട്ടം

പലകാവുകളും വേഷം മാറിവന്ന് ഇന്നും സംരക്ഷിക്കപ്പെടുന്നുണ്ട്. നീലേശ്വരത്തെ മന്നമ്പുറത്തുകാവുതന്നെ മുഖ്യം. മരങ്ങൾ വെച്ചുപിടിപ്പിച്ചും മറ്റും പലരും അത് നിലനിർത്താനായി കിണഞ്ഞുശ്രമിക്കുന്നുണ്ട്. നിത്യപൂജാദികാര്യങ്ങൾ ഒക്കെ വന്നുചേർന്ന് കാര്യങ്ങളൊക്കെയും ഒരു സവർണരീതിയിലെ അമ്പലത്തിന്റെ കൈപ്പിടിയിലേക്ക് ഒതുങ്ങിപോയെങ്കിലും പലതിലും കാവിന്റെ നിറസാന്നിദ്ധ്യം കാണാനാവുന്നുണ്ട്. പിൻ കഥകളൊക്കെ പലവുരു തിരുത്താൻ ശ്രമിച്ചെങ്കിലും തിരുത്തപ്പെടാതെ ചിലതൊക്കെ ബാക്കിയാവുന്നുണ്ട്. പൊട്ടൻ തെയ്യത്തിന്റെ തോറ്റം പാട്ടിൽ ഇത് കൃത്യമായി തന്നെ അനാവരണമാവുന്നുമുണ്ട്. ആദിവാസി സമൂഹത്തിന്റെ ആരാധനാലയങ്ങളായിരുന്നു മന്നങ്ങളും നീലിയാർ കോട്ടങ്ങളും ഒക്കെ. ഇവരുടെ ആരാധനാ കേന്ദ്രമായിരുന്നു മന്നം എന്നു വ്യക്തമാണു തോറ്റമ്പാട്ടുകളിൽ തന്നെ. “ചൊവ്വർ പാലർക്കൂട മോലോത്ത്‌ കൂടും; നാങ്കൾ പാലർക്കൂട മന്നത്തു കൂടും“ എന്ന വരിതന്നെ ശ്രദ്ധേയമാവുന്നത് അത്തരത്തിലാണ്. നീലിചുരം ആണ് നീലേശ്വരം ആയതെന്നും ഇത്തരത്തിൽ ചിന്തിച്ചാൽ കരുതാവുന്നതേ ഉള്ളൂ. പഴയ പാട്ടുകളിൽ നീലിചുരം ആവർത്തിച്ചു വരുന്നത് അതാത് സമൂഹത്തിന്റെ കാവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പ്രവൃത്തിയിലൂടെ തന്നെയാണ്. എന്തോ ആവട്ടെ, കാവുകളിലേക്ക് തന്നെ തിരിച്ചുവരാം.

ചക്കിട്ടടുക്കം കരിഞ്ചാമുണ്ടിയമ്മ കാവ്
ചക്കിട്ടടുക്കം കരിഞ്ചാമുണ്ടിയമ്മ കാവ്

ദേവസങ്കല്പം കുടിയിരിക്കുന്ന മരക്കൂട്ടങ്ങൾ നിറഞ്ഞ സ്ഥലമായിരുന്നു അല്പകാലം മുമ്പുവരെ കാവുകൾ ഒക്കെയും. ഇന്ന് മരങ്ങളൊക്കെ മുറിച്ചുമാറ്റി, അമ്പലങ്ങൾ കെട്ടി പരിശുദ്ധമാക്കുന്ന തെരക്കിലാണ് അധുനികർ ഒക്കെയും. മാനുഷിക ചൂഷണം ഏൽക്കാത്ത സ്ഥലങ്ങളായിരുന്നു കാവുകൾ ഒക്കെയും; ഇന്നവ കേഴുന്നതും ഈ ഇടപെടൽ കുറയ്ക്കാൻ തന്നെയാവണം. മനുഷ്യരുടെ പ്രകൃതിബന്ധം തന്നെയാണ് കാവുകൾ അധികവും കാണിക്കുന്നത് എന്നു പറഞ്ഞല്ലോ, തീയ്യ സമുദായത്തിന്റെ കുലദേവതയായ വയനാട്ടുകുലവനും അവരുടെ തന്നെ പ്രഖ്യാപിത ആരാധനാമൂർത്തിയായ പറശ്ശിനിക്കടവ് മുത്തപ്പനും ഇടയപരദേവതയായ കാലിച്ചാൻ തെയ്യവും എല്ലാം തന്നെ നായാട്ടു തെയ്യങ്ങളുമാണ്. കാലിച്ചാൻ തെയ്യമൊക്കെ ഇന്നും കെട്ടുന്നത് കാവുകളിൽ തന്നെ. നായാടിക്കിട്ടുന്ന മാംസം ആദ്യം കാഴ്ചവെയ്ക്കുന്നത് കാലിച്ചാൻ തെയ്യത്തിനും വയനാട്ട് കുലവനാൽ അനുഗ്രഹം വാങ്ങിച്ച കണ്ടനാർ കേളൻ തെയ്യവും ഒക്കെ നായാട്ട് ദേവതകൾ തന്നെ. മുത്തപ്പനും നല്ലൊരു നായാടിയായിരുന്നു. മുത്തപ്പന്റെ കൂടെ നടക്കുന്ന മൃഗം തന്നെ വേട്ടനായയാണ്. കള്ളും, മീനും ഒക്കെയാണ് പ്രധാന നൈവേദ്യവും. ഇതൊക്കെ കാണിക്കുന്നത് പ്രകൃതിയോടുള്ള മനുഷ്യന്റെ കർമ്മനിരതമായ പ്രാർത്ഥനയും സ്നേഹവും തന്നെയാണെന്നു പറയാം. കൃഷിസ്ഥലങ്ങൾക്ക് വന്യമൃഗങ്ങളുടെ ശല്യം പൂർവാധികമാവുമ്പോൾ സ്ഥലത്തിന്റെ വശത്തുള്ള കാവുകൾ ഒരു സങ്കേതമായിരുന്നിരിക്കണം. നാഗകാവ്, അയ്യപ്പൻ കാവ്, കരിഞ്ചാമുണ്ഡിയമ്മക്കാവ്, കാലിച്ചാൻ കാവ്, മുത്തപ്പൻ കാവ്, ഭഗവതിക്കാവ് എന്നിങ്ങനെ പലതരം പേരുകളിൽ കാവുകൾ അറിയപ്പെടുന്നുണ്ട്. പലസ്ഥലത്തും വർഷം തോറുമോ, ചിലവർഷങ്ങൾ പിന്നിട്ട ശേഷമോ ഒക്കെയായി തെയ്യംകെട്ട് മഹോത്സവം നടാക്കാറുമുണ്ട്.

ഉറുമാൽ‌ ധരിച്ച കൂട്ടായ്‌ക്കാരൻ‌
ഉറുമാൽ‌ ധരിച്ച കൂട്ടായ്‌ക്കാരൻ‌

ദ്രാവിഡമഹിമ:

നിത്യഹരിതവനങ്ങൾ ഉണ്ടായതിന്റെ ഒരു അടയാളപ്പെടുത്തലാണു കാവുകൾ ഒക്കെയും, അദമ്യമായ ആഡംബരസ്നേഹം കൊണ്ട് പലതും പുതുക്കപ്പെടുന്നുണ്ടെങ്കിലും ഒരിക്കലും മറക്കാനാവാത്ത പൂർവ്വജന്മസുകൃതം അഥവ ദ്രാവിഡമഹിമ നമുക്കവിടെ കാണാം. അഞ്ചാം നൂറ്റാണ്ടിലാണ് ബ്രാഹ്മണകുടിയേറ്റം ഇന്നത്തെ കേരളത്തിൽ പടർന്നതുതന്നെ. അതിനു മുമ്പേ ദൃഡമായിരുന്ന വിശ്വാസങ്ങളിൽ മുന്നിട്ട് നിൽക്കുന്ന ഒന്നാണ് ദ്രാവിഡപാരമ്പര്യം; കൂട്ടിന് ബുദ്ധമതവും. കവുകളിൽ ബ്രാഹ്മണപാരമ്പര്യമായ സവർണ ഹിന്ദുദൈവങ്ങൾ ഒന്നുമില്ല. അമ്പലങ്ങളൊക്കെ പ്രാചരത്തിൽ വന്നു തുടങ്ങിയത് ഒമ്പതാം നൂറ്റാണ്ടിനു ശേഷമാണ്. മഹാക്ഷേത്രങ്ങൾ ഒക്കെ വന്നതുതന്നെ അതിനുശേഷമാണല്ലോ. പിന്നീട്, ദ്രാവിഡമഹിമയേയും ബൗദ്ധപാരമ്പര്യത്തേയും സവർണഹിന്ദൂയിസം വിഴുങ്ങിക്കളഞ്ഞു, കഥകളൊക്കെ മാറ്റിമറിച്ച് ബ്രാഹമണമതത്തിന്റെ ശേഷിപ്പാക്കിമാറ്റാൻ പലസ്ഥലത്തും പറ്റിയിട്ടുണ്ട്, തെയ്യങ്ങളിൽ പലതിലും ശിവന്റേയും വിഷ്ണുവിന്റേയോ ഒക്കെ ബീജം തെറിച്ചു വീണത്ത് അപ്പോഴാണ്. അന്നത്തെ ചാത്തനെയൊക്കെ പൂണൂലിട്ട് ശാസ്താവും അയ്യപ്പനും ഒക്കെ ആക്കിയെങ്കിലും പലകാവുകളും ഇന്നും അതേപടി നിൽക്കുന്നുണ്ട്. അതായത്, തെയ്യങ്ങളെ പോലെ അല്പം പോലും പരിക്കേൽക്കാതെ ഇപ്പോഴും സംരക്ഷിക്കപ്പെടുന്ന സങ്കല്പസ്ഥാനങ്ങളായിരുന്നു കാവുകൾ എന്നർത്ഥം.  പരമാവധി തെയ്യങ്ങളിലൊക്കെയും തന്നെ ശിവന്റെയോ വിഷ്ണുവിന്റെയോ നിഴൽ വീണിരിക്കുന്നത് കാണാതിരിക്കാൻ ഇന്നാവില്ല. അതൊക്കെ ആര്യസംസ്കാര വിജയമായി കണ്ടാൽ മതി. എങ്കിലും അവിടങ്ങളിൽ പൂജ ചെയ്യുവാൻ ബ്രാഹ്മണർ വേണ്ടതില്ല; ദ്രാവിഡതയുടെ ശേഷിപ്പുകൾ അതൊക്കെ മാത്രമായിരുന്നു. ഒരു ഗണപതിഹോമത്തിലോ, അമ്പലത്തിൽ നിന്നുള്ള വിശുദ്ധജലത്തിന്റെ പുണ്യാഹത്തിലോ ഒക്കെയായി ആര്യമതം സജീവമാണ് പലസ്ഥലത്തും. കവുകൾക്ക് സമീപം അമ്പലം പണിഞ്ഞും കാവുകൾ തന്നെ മാറ്റിമറിച്ചും മാറ്റിമറിക്കലുകൾ നടക്കുന്നത് വിസ്മരിക്കാനാവാത്തത് ഇതൊക്കെ കൊണ്ടു തന്നെയാണ്. കാവിനെ അതേപടി അമ്പലങ്ങളിൽ കൊണ്ടുപോകാൻ പറ്റില്ല എന്നത് ഒരു ധൈര്യത്തോടെ പറയാം എന്നതും കൂടെയുണ്ട്. കോഴിയെ ബലികൊടുക്കുകയോ ബലികഴിച്ച കോഴിയെ കടിച്ച് കീറുകയും ചെയ്യുന്ന വീരഭദ്രനേ പോലുള്ള തെയ്യങ്ങൾ പലകാവിലും ഉണ്ട്, കരിഞ്ചാമുണ്ടിയൊക്കെ ഇതിന്റെ വക്താവണു താനും. ഇതൊക്കെ അമ്പലത്തിൽ ആവർത്തിക്കാൻ പറ്റില്ലല്ലോ. ഇന്നത്തെ ബ്രാഹ്മണസംസ്കാരത്തിന് മദ്യമാംസങ്ങൾ ഹിതമല്ലല്ലോ.

കാവും മയ്യൻ പൂജാരിയും
കാവും മയ്യൻ പൂജാരിയും

ആനുകാലികമാറ്റങ്ങൾ:

മാറ്റങ്ങൾ മുമ്പുതൊട്ടേ ഉള്ളതായിരുന്നു. പുലയർ, കോപ്പാളർ, പറയർ, ചെറവർ, വണ്ണാൻമാർ, മലയർ തുടങ്ങി ഒട്ടനവധി ആധിമനിവാസികളുടെ കലാസംവിധാനം ദൈവീകസങ്കല്പമായതാണു കാവുസംസ്ക്കാരമൊക്കെയും. ആദ്യമായി എത്തിയ ദ്രാവിഡസംസ്കൃതിയുടെ ഭാഗമായിരുന്നു ഇവർ, പിന്നീട് വന്ന ആര്യകുലം ഉത്തരേന്ത്യയിൽ നിന്നും ദ്രാവിഡരെ ഓടിച്ചുവിടുകയായിരുന്നു. യുദ്ധസംസ്കാരം ആര്യന്മാരുടെ കൂടെപ്പിറപ്പായിരുന്നു. കേരളത്തിലും പിന്നീട് ചില ഗോത്രക്കാരെ പിടിച്ച് പടനായകരാക്കിയതും(പോരാളികൾ) പിന്നീട് നായന്മാരായി ചുരുങ്ങിയതും ഓർക്കുക. വടക്കേ ഇന്ത്യയിൽ നിന്നും നാടുവിട്ടുവന്നവരിൽ നേതാവായിരുന്നു രാമൻ, ആ രാമൻ സമുദ്രത്തിൽ നിന്നും കണ്ടെടുത്ത ഭൂമിയാണല്ലോ കഥകളിൽ ഇന്നത്തെ കേരളം. രാമനെയും പൂണുലിടുവിപ്പിച്ച കഥ അവിടെ നിൽക്കട്ടെ. രാമന്റെ കൂടെ വന്നവർ നാഗാരാധകർ ആയിരുന്നു. ഇപ്പോഴും കൽക്കത്തയിലും മറ്റും നാഗാരാധകർ ഉണ്ട്. ഇത് പറയാൻ കാരണമുണ്ട്; പണ്ടിവിടെ എത്തിയ നാഗാരാധകരാണ് പിന്നീട് ജൈനമത വിശ്വാസികളായതും ശേഷം നായന്മാരായി പരിണമിക്കുകയും ചെയ്തത്. ഇന്നും നാഗാരാധാന കടത്തുന്നത് നായന്മാരുടെ വാസനയായി തുടരുന്നുണ്ട്; സർപ്പക്കാവുകൾ ഒരു നിമിത്തവും ആവുന്നു. ഈ സമയത്ത് തന്നെ എത്തിച്ചേർന്ന മറ്റൊരു വിഭാഗമാണ് തീയരും. നായന്മാരുടേയും തീയ്യന്മാരുടേയും വാണിയരുടേയും ആശാരിമാരുടേയും ഒന്നും കഥപറയുകയല്ല ഉദ്ദേശ്യം; കാവിലേക്കുതന്നെ വരാം. കാലാന്തരങ്ങൾ കഴിയുമ്പോൾ അന്നത്തെ ദ്രാവിഡസംസ്കൃതിയിലേക്ക് ഇവർ ലയിക്കുകയും, കാവുകളുടെ രക്ഷാധികാരികളാവുകയും ചെയ്യുകയായിരുന്നു. തീയ്യത്തറവാടുകളുമായും കഴകങ്ങളുമായും ബന്ധപ്പെട്ട് ഇന്നും പലസ്ഥലത്തും കാവുകൾ ഉണ്ട്, കോപ്പാളരോ മാവിലരോ ഒക്കെയാണു പൂജാരികൾ, എങ്കിലും രക്ഷാധികാരികളായ തീയ്യന്മാർ അച്ഛൻ, എന്നോ കൂട്ടായിക്കാരൻ എന്നോ ഉള്ള പേരിൽ മുഖ്യാധികാരികളായിരുന്നു – ഇന്നും പിന്തുടരുന്നിണ്ട് ഇതൊക്കെ. ബ്രാഹ്മണാധിപത്യവും ഇന്നുകാണുന്ന ശിവ വൈഷ്ണവ സങ്കലനവും ഒക്കെ പിന്നീടായിരുന്നു നടന്നതുതന്നെ, ബോധപൂർവം പലതിനേയും പൂണൂലിടുവിപ്പിച്ച് അര്യാധിനിവേശം അവർ ഉറപ്പിച്ചു. ഭൂരിപക്ഷം തെയ്യങ്ങൾക്കും വഴങ്ങേണ്ടിയും വന്നു. മാറാതെ നിൽക്കുന്നത് കാവും കാവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട സംസ്കാരവും ആയിരുന്നു എന്നു ചുരുക്കാം.

കാലിച്ചാൻ തെയ്യവും പരിവാരങ്ങളും - നായാട്ടിനെ അനുസ്‌മരിപ്പിക്കുന്നു
കാലിച്ചാൻ തെയ്യവും പരിവാരങ്ങളും – നായാട്ടിനെ അനുസ്‌മരിപ്പിക്കുന്നു

നിലവിലെ അവസ്ഥ:

സമീപഭാവിയിൽ തന്നെ കാവുകളൊക്കെയും പുരോഗമനപരമെന്നപേരിൽ പുതുക്കപ്പെടുമെന്നു കരുതുന്നു, മലയാളസംസ്കാരത്തിന് നല്ലൊരു നഷ്ടം ഇതുമൂലം സംഭവിക്കും എന്നതിലും സംശയമില്ല. ചരിത്രം അന്വേഷിക്കുകയോ, പുതുതലമുറയ്ക്ക് ഒരു കാഴ്ചവസ്തുവായെങ്കിലും കൈമാറുകയോ ഒന്നും അല്ലല്ലോ ഇന്നത്തെ മനുഷ്യന്റെ ലക്ഷ്യം തന്നെ! ചരിത്രാവശേഷിപ്പായി ചില കരുതലുകൾ മലയോരദേശങ്ങളിൽ നിന്നാൽ നല്ലതെന്നു പറയാം. മാറ്റങ്ങൾ പണ്ടുതൊട്ടേ ഉള്ളതാണ്; ഇനിയും മാറ്റങ്ങൾ വരും – അത് അനിവാര്യം തന്നെ. ആ അർത്ഥത്തിൽ ഒന്നിനേയും കുറ്റപ്പെടുത്താൻ നിൽക്കാതെ അംഗീകരിക്കുക എന്നതാണു സുന്ദരമായ കാര്യം. എങ്കിലും, വിശ്വാസത്തിന്റെ പേരും പറഞ്ഞ് അല്പം തിരിച്ചറിവോടെ തന്നെ കാവുകൾ നിലനിർത്തുന്നത് ഇന്ന് പ്രകൃതിയോടു കാണിക്കുന്ന നല്ലകാര്യമാണെന്നു പറയാമായിരുന്നു; കാടും മരവും വെട്ടിത്തെളിച്ച് കോൺക്രീറ്റ് ബിൽഡിങ്ങുകളായ അമ്പലങ്ങളിൽ പഴമയെ ദർശിക്കാൻ പറ്റില്ലതന്നെ. അതൊക്കെ പണച്ചെലവുള്ള ആചാരം മാത്രമാവും. ആചാരമെന്നോ അനുഷ്ഠാനമെന്നോ കരുതാതെ നല്ലൊരു കലാരൂപത്തിന്റെ മാതൃകയിൽ കാവുകളെ കാണുന്നതാവും ഇക്കാലത്ത് ഭേദം. നാടോടിനൃത്തവും നാടകങ്ങളും സിനിമയും കാണുന്ന നമുക്ക് ഇത് അതിലും പരിശുദ്ധിയോടെ കൊണ്ടുപോകാൻ പറ്റാത്തതല്ല; മുൻകൈ എടുക്കാൻ താല്പര്യമുള്ളവരും അവർക്കാവശ്യമായ ചിലവുകൾ വഹിക്കാനുള്ള മാധ്യമവും സർക്കാർ വകയിലുള്ള നേതൃത്വമനോഭാവവും അത്യാവശ്യമാണ്.

കണ്ണൂർ ജില്ലയിലെ കാവുകൾ – ചായില്യം ലിസ്റ്റ്

കാസർഗോഡ് ജില്ലയിലേത് തയ്യാറാക്കി വരുന്നു

ക്ഷേത്രം തെയ്യങ്ങൾ‍ തിയ്യതി
കൊട്ടിയൂർ‍ നാൻമഠം ക്ഷേത്രം കരിന്തിരിനായർ‍,കണ്ടപുലി,
മാരപ്പുലി,പുലിമാരുതൻ പുലിയൂർ‍കണ്ണൻ, പുലികണ്ടൻ,
പുലിയൂർ‍കാളി,പുൾളികരിംകാളി, ഗുളികൻ, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, രക്തചാമുണ്ഡി
വൃശ്ചികം 8-11
തളിപ്പറമ്പ് കുറുമാത്തൂർ‍ പുൾളിവേട്ടക്കൊരുമകൻ ക്ഷേത്രം പുൾളിവേട്ടയ്‌ക്കൊരുമകൻ തെയ്യം വൃശിചികം 10
ഏഴോം നരിക്കോട് പുതിയഭഗവതി ക്ഷേത്രം പുതിയഭഗവതി, വീരൻ, വീരാളി, ഭദ്രകാളി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി വൃശ്ചികം11-12
പഴയങ്ങാടി മാട്ടൂൽ കൂടത്തുനെടുമ്പകാവ് ധർ‍മ്മദൈവം, മടയിൽ ചാമുണ്ഡി, പത്തലത്തിൽപത്ര, ഒന്നുരുന്നാൾ‍പത്തു, പൊട്ടൻ, ഗുളികൻ, കുറത്തി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി വൃശ്ചികം14-15
ഏഴോം നരിക്കോട് നടുവലത്ത് കോട്ടം കരിവീടൻ, കരിക്കോലം, വേട്ടയ്‌ക്കൊരകുമകൻ വൃശ്ചികം 15-16
പയ്യന്നൂർ‍ കാരാട്ടു നീലിയാർ‍കോട്ടം വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, നീലിയാർ‍കോട്ടത്തമ്മ, ഗുളികൻ, ഊർ‍പഴശ്ശി, വേട്ടയ്‌ക്കൊരുമകൻ, കുട്ടിത്തെയ്യം വൃശ്ചികം 15 – 17
പറശ്ശിനികടവ് ശ്രീമുത്തപ്പൻ ക്ഷേത്രം തിരുവപ്പന, മുത്തപ്പൻ വൃശ്ചികം 16
പയ്യന്നൂർ‍ കണ്ടമ്പത്തറ ആന്തൂർ‍ പഞ്ചായത്ത് പറശ്ശിനികടവ് മടയിൽ
ചാമുണ്ഡി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, രക്തചാമുണ്ഡി, ഭൈരവൻ, കുട്ടിച്ചാത്തൻ,
തായ്പരദേവത, പണയങ്ങാട്ട് ഭഗവതി, ആനക്കുളങ്ങര ഭഗവതി, കന്നിക്കൊരുമകൻ,
വൃശ്ചികം18 – 19
ഏഴോം ആശാരികോട്ടം വടക്കത്ത് ഭഗവതി ക്ഷേത്രം വടക്കത്ത് ഭഗവതി, പൊന്മാലക്കാരൻ ദൈവം, ബാലി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, കാക്കരഭഗവതി വൃശ്ചികം18 – 20
ഏഴോം കാനോം വേലടക്കത്ത് ഭഗവതി ക്ഷേത്രം വേലടക്കത്ത് ഭഗവതി, ബാലി,  കാക്കരഭഗവതി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, മടയിൽ ചാമുണ്ഡി, ഗുളികൻ വൃശ്ചികം18 – 20
കാവേലി നരിക്കോട് മാടായിൽ കോട്ടം മാടായിൽ ഭഗവതി, മഞ്ഞളമ്മ, ഓമനമണികണ്ഠൻ, ഊർ‍പഴശ്ശി, പുൾളൂർ‍കാളി, മടയിൽ ചാമുണ്ഡി, വടക്കത്തിഭഗവതി വൃശ്ചികം18 – 20
ഏഴോം കാനോം ഇരുവൾളി കാക്കരകാവ് കാക്കരഭഗവതി നരമ്പിൽ പോതി, പൂതം, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി വൃശ്ചികം20 – 21
പയ്യന്നൂർ‍ വെൾളൂർ‍ കാരമേൽകളരി ക്ഷേത്രം തിരുവർ‍ക്കാട്ടു ഭഗവതി, കേളൻകുളങ്ങര ഭഗവതി, ഊർ‍പഴശ്ശി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി വൃശ്ചികം21
പയ്യന്നൂർ‍ കാക്കിനിശ്ശേരി കണ്ണങ്കാട്ട് ഭഗവതി ക്ഷേത്രം വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, മടയിൽചാമുണ്ഡി, രക്തചാമുണ്ഡി, കൂഴന്തട്ടുഭഗവതി, പുതിയഭഗവതി, കുണ്ടോർ‍ ചാമുണ്ഡി, കണ്ണങ്ങാട്ട് ഭഗവതി വൃശ്ചികം22 – 24
ഏഴോം കൊട്ടില നരിക്കോട് മണിച്ചേരി ക്ഷേത്രം പുതിയഭഗവതി, വീരൻ, വീരാളി, ഭദ്രകാളി, രക്തചാമുണ്ഡി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി വൃശ്ചികം25 – 29
പഴയങ്ങാടി മാട്ടൂൽ കൂലോം ക്ഷേത്രം കാവക്കാരു, വലിയതമ്പുരാട്ടി, മഞ്ഞളമ്മ, വേട്ടയ്‌ക്കൊരുമകൻ, ചെറുക്കൻ, നാഗകന്നിയമ്മ, കരിഞ്ചാമുണ്ഡി, സ്ത്രീകോലം ധനു – 1 – 5
ശ്രീകണ്ഠപുരം പയ്യാവൂർ‍ കുന്നത്തൂർ‍പാടി മുത്തപ്പൻ ദേവസ്ഥാനം മുത്തപ്പൻ തിരുവപ്പന ധനു 2 – മകരം2
കണ്ണപുരം പൂമാലഭഗവതി ക്ഷേത്രം മടയിൽ ചാമുണ്ഡി, ഗുളികൻ, പൂമാരിത്താൻ, പുൾളിക്കുറത്തി, കുണ്ടോർ‍ചാമുണ്ഡി. ധനു 5 – 10
കണ്ണപുരം കൊട്ടിയൽ ക്ഷേത്രം കണ്ടനാർ‍കേളൻ ദൈവം, വയനാട്ട് കുലവൻ, കുടിവീരൻ ധനു11 – 12
ചെറുകുന്ന് പുതിയടത്ത് ക്ഷേത്രം ധർ‍മ്മദൈവം,ചൂളിയാർ‍ ഭഗവതി, മൂവാളംകുഴിചാമുണ്ടി,തെക്കൻഗുളികൻ, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി. ധനു11 – 13
ഏഴോം മൂന്നാംപീടിക കുഴിച്ചിയിൽ ഭഗവതിക്ഷേത്രം പുതിയഭഗവതി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, ഇളംകോലം, ചാമുണ്ഡി, കുറത്തി, തമ്പുരാട്ടി. ധനു11 – 14
കണ്ണപുരം കിഴക്കേകാവ് ധർ‍മ്മദൈവം, തായ്പരദേവത, വേട്ടയ്‌ക്കൊരുമകൻ, ചുഴലിഭഗവതി, വയനാട്ടുകുലവൻ, രക്തചാമുണ്ഡി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി. ധനു11 – 15
പഴയങ്ങാടി മാട്ടൂൽ തെക്കുമ്പാട് തെക്കുംപാടൻകോട്ടം ഊർ‍പഴശ്ശി, വേട്ടയ്‌ക്കൊരുമകൻ, ദേവക്കൂത്ത്  (സ്ത്രീകൾ‍ അവതരിപ്പിക്കുന്ന ഏക തെയ്യം) ധനു11 – 12
പാപ്പിനിശ്ശേരി അരോളി കോയക്കാട്ട് വീട് പരവചാമുണ്ഡി,വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി ധനു 17
പഴയങ്ങാടി ഏഴോം ചേണിച്ചേരി കോട്ടം കടുച്ചിറക്കൽ ഭഗവതി, മടയിൽ ചാമുണ്ഡി,വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, കന്നിക്കൊരുമകൻ, നാഗകന്നി, വീരൻ ധനു17 – 18
കണ്ണൂർ‍ ചാലാട് കുന്നത്തൂർ‍
ദാവൂർ‍ കരിങ്കാളി ക്ഷേത്രം
പൊൻമകൻ, ഗുളികൻ, തീചാമുണ്ഡി, ബാപ്പൂരാൻ കരിങ്കാളി, കൈകോളൻ ധനു18 – 20
കണ്ണപുരം അരീകുളങ്ങര മുച്ചിലോട്ട് കാവ് ധർ‍മ്മദൈവം, നരമ്പിൽ ഭഗവതി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, കണ്ണങ്കാട്ട് ഭഗവതി, പുലിയൂർ‍ കാളി, മുച്ചിലോട്ട് ഭഗവതി ധനു19 – 22
തളിപ്പറമ്പ് പരിയാരം ഇയ്യപുരം ഐവർ‍ പരദേവതാക്ഷേത്രം കരിന്തിരിനായർ‍,
കണ്ടപുലി,മറപുലി, പുലിമാരുതൻ, കാളപുലി, പുലിയൂർ‍ കണ്ണൻ, പുലികണ്ടൻ,
പുളിയൂർ‍കാളി, പുൾളികരിംകാളി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, ഗുളികൻ,
കുണ്ടോർ‍ചാമുണ്ഡി, കുറത്തി
ധനു20 – 22
തളിപ്പറമ്പ് പട്ടുവം പുതിയ ഭഗവതി ക്ഷേത്രം വീരൻ, വീരാളി, പുതിയഭഗവതി,തായ്പരദേവത. ധനു 22 – 23
പരിയാരം ഉദയപുരം ക്ഷേത്രം പുല്ലൂരാളി,
പുൾളികരിങ്കാളി, പുതിയഭഗവതി. കരിന്തിരിനായർ‍, കുറത്തി, വീരൻ,
വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, പുലികണ്ടൻ, കാരണവർ‍, കുണ്ടോർ‍ചാമുണ്ഡി, വീരാളി,
പുലിമാരൻ, മാരപ്പുലി, കാളപ്പുലി
ധനു20 – 23
തളിപ്പറമ്പ് മറത്തക്കാട് ഐവർ‍ പരദേവത ക്ഷേത്രം കുറത്തി,
കുണ്ടോർ‍ചാമുണ്ഡി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, ഗുളികൻ, പുലിയൂർ‍കാലി,
പുൾളികരിംകാളി, പുലികണ്ടൻ, കരിന്തിരിനായർ‍, പുതിയഭഗവതി, വീരൻ,
വീരകാളി,ഭദ്രകാളി.
ധനു 25 – 27
ഏഴോം കണ്ണോം അഞ്ചുതെങ്ങു ഐവർ‍ പരദേവതാക്ഷേത്രം പുലിയൂർ‍കാളി,പുൾളികരിംകാളി,
പുതിയഭഗവതി, കരിന്തിരിനായർ‍, കുറത്തി, കുണ്ടോർ‍ചാമുണ്ഡി,
വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, പുലികണ്ടൻ, കാരണവർ‍, പുലിമാരൻ, വീരൻ, വീരാളി,
കണ്ടപ്പുലി, മാരപ്പുലി, കാളപ്പുലി
ധനു 25 – 28
പാപ്പിനിശ്ശേരി ചിറക്കൂട്ടി പുതിയകാവ് പനച്ചുരുളി ആർയപൂക്കന്നി, രക്തചാമുണ്ഡി, വിഷ്മുമൂർ‍ത്തി, തായ്പരദേവത, ബാപ്പൂരാൻ, പഴശ്ശിയിൽ ഭഗവതി, വീരാളി, തോട്ടുംകര ഭഗവതി ധനു 26 – 29
പഴയങ്ങാടി കടവാങ്കോട്ട് തറവാട് ധർ‍മ്മദൈവം, തായ്പരദേവത, വയനാട്ട് കുലവൻ, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, ഗുളികൻ ധനു 26 – 29
പാപ്പിനിശ്ശേരി കീച്ചേരി വയലിലേകോട്ടം പഞ്ചുരുളി, തായ്പരദേവത, രക്തചാമുണ്ഡി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി ധനു 27 – 28
തളിപ്പറമ്പ് കുറുമാത്തൂർ‍ മൂലയിൽ ചോന്നമ്മ ക്ഷേത്രം ഭഗവതി, ചോന്നമ്മ ധനു 29
തലശ്ശേരി പന്ന്യന്നൂർ‍ ചെമ്പാട് പനക്കാട്ട് കുറുംബ ഭഗവതിക്ഷേത്രം കുറുംബഭഗവതി,താലപ്പൊലി ധനു 29 – മകരം 2
തലശ്ശേരി പൾളൂർ‍ പുന്നോലക്കണ്ടിക്കാവ് അങ്കക്കാരൻ, ബാപ്പൂരാൻ മകരം 1
തലശ്ശേരി വടക്കുമ്പാട് ബാളത്തിൽഭഗവതി ക്ഷേത്രം ഭഗവതി, പുൾളിവേട്ടക്കൊരുമകൻ, എൾളടത്ത് ഭഗവതി, തമ്പുരാട്ടി, നാഗഭഗവതി, നാഗകണ്ഠൻ മകരം 1 – 3
ചിറക്കൽ വളപട്ടണം മുച്ചിലോട്ട്കാവ് മുച്ചിലോട്ട്ഭഗവതി മകരം2 – 4
തലശ്ശേരി പാറാൽ കൾളിത്താഴ പുന്നോലക്കണ്ടികാവ് അങ്കക്കാരൻ,ബാപ്പൂക്കാരൻ,പോതി, ഗുളികൻ, എൾളടത്ത് ഭഗവതി, കുട്ടിച്ചാത്തൻ, ഘണ്ഠാകർ‍ണ്ണൻ. മകരം 4 – 5
മട്ടന്നൂർ‍ മരുതായി കലശപ്പാറമുത്തപ്പൻ ക്ഷേത്രം തിരുവപ്പന, പെരുമ്പേശൻ, പുൾളിയാളിഭഗവതി. മകരം 4 – 5
കൂത്തുപറമ്പ് ആനിയേരി മുച്ചിലോട്ട് ഭഗവതിക്ഷേത്രം മുച്ചിലോട്ട് ഭഗവതി, പുലിയൂർ‍ കാളി, നരമ്പിൽ ഭഗവതി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി മകരം 4 – 6
പട്ടുവം പട്ടുവത്തെരു വേട്ടയ്‌ക്കൊരുമകൻ ക്ഷേത്രം വേട്ടയ്‌ക്കൊരുമകൻ, ഊർ‍പഴശ്ശി, തായ്പരദേവത, മൂവാളംകുഴി ചാമുണ്ഡി, പടവീരൻ, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി ചൂളിയാർ‍ ഭഗവതി മകരം 10 – 11.
എടക്കാട് ചാലിൽ ഭഗവതി ക്ഷേത്രം തീചാമുണ്ഡി മകരം 5 – 6
തളിപ്പറമ്പ് കുപ്പം മുക്കൂന്ന് ആനക്കീൽ ഐവർ‍ പരദേവതക്ഷേത്രം കരിന്തിരി
നായർ‍, കണ്ടപ്പുലി, മാരപ്പുലി, കാളപ്പുലി, പുലിമാരുതൻ, പുതിയഭഗവതി,
വീരൻ, വീരാളി, പുലികണ്ടൻ, പുൾളിയൂർ‍കണ്ണൻ, പുൾളികരിംകാളി,
പുലിയൂരാലി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, കുണ്ടോർ‍ചാമുണ്ഡി, കുറത്തി
മകരം12 – 15
പഴയങ്ങാടി ചേങ്ങൽ കൈപ്രംതറവാട് വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, രക്തചാമുണ്ഡി, ഗുളികൻ, തായ്പരദേവത, നരമ്പിൽ ഭഗവതി, ഭൂതം, നാഗകന്നി മകരം 13
കണ്ണൂർ‍ കൂടാളി താഴത്തുവീട് കുട്ടിച്ചാത്തൻ,
ഭൈരവൻ, ചാമുണ്ഡി, കരുവാൾ‍ ഭഗവതി, ഘണ്ടാർ‍ണൻ, ഉച്ചിട്ട
,കന്നികരിയാത്തൻ, വേട്ടയ്‌ക്കൊരുമകൻ, തെക്കൻകരിയാത്തൻ, വസൂരിമാല
മകരം 13 – 16.
പയ്യന്നൂർ‍ പിലാത്തറ പാത്തോട്ടം ആരത്തിൽ ആയിരംതെങ്ങിൽ ചാമുണ്ഡി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, വല്ലകുളങ്ങര ഭഗവതി, ഊർ‍പഴശ്ശി, വേട്ടയ്‌ക്കൊരുമകൻ, കന്നിക്കൊരുമകൻ, ഭുതം. മകരം 13 – 16.
കൂടാളി തട്ടയോട് പൾളിപൂയിൽ പുതിയമടപ്പുര മുത്തപ്പൻ, ഗുളികൻ, രുദ്രഭഗവതി മകരം 14.
കുഞ്ഞിമംഗലം തെരു വേട്ടയ്‌ക്കൊരുമകൻ ക്ഷേത്രം താലപ്പൊലി, വേട്ടയ്‌ക്കൊരുമകൻ മകരം15.
പാനൂർ‍ കൂരാഴ മൂകേരി മണ്ടമുൾളത്തിൽ ക്ഷേത്രം ഗുളികൻ, പോതി, അസുരാലനും മകളും മകരം 15 – 16
തലശ്ശേരി പാനൂർ‍ പുതിയകാവ് ശീവർ‍കോലി, രക്തേശ്വരി, കുട്ടിച്ചാത്തൻ, നാഗഭഗവതി, ഗുളികൻ മകരം 16 – 17
കല്യാശ്ശേരി അഞ്ചാംപീടിക പുതിയപറമ്പത്ത് ധർ‍മ്മദൈവസ്ഥാനം ഘണ്ടാകർ‍ണൻ, ബാലി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, ധൂളിയാർ‍ ഭഗവതി, ഗുളികൻ, ധർ‍മദൈവം, തായ്പരദേവത. മകരം 17 – 19.
തലശ്ശേരി മേക്കുന്ന് പൂവുൾളത്തിൽ ശ്രീ പോർ‍ക്കലി ക്ഷേത്രം വേട്ടയ്‌ക്കൊരുമകൻ,
മണത്തനകാളി, വസൂരിമാല, ക്ഷേത്രപാലകൻ (കുട്ടി) ഘണ്ടാകർ‍ണൻ,
കുട്ടിച്ചാത്തൻ, പുൾളിചാമുണ്ഡി, നാഗകാളി, ശ്രീപോർ‍ക്കലി
മകരം17 – 19
പയ്യന്നൂർ‍ വെൾളൂർ‍ കോട്ടഞ്ചേരി ക്ഷേത്രം വേട്ടയ്‌ക്കൊരുമകൻ, കരുവേടൻ, തൂവ്വക്കാളി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, ചാമുണ്ഡി, പട്ടർ‍തെയ്യം. മകരം 17 – 21
പഴയങ്ങാടി കാണോം വേലാട്ടുകത്ത് ഭഗവതി ക്ഷേത്രം കാക്കരഭഗവതി, വേലാട്ടുകത്ത് ഭഗവതി ബാലി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി മകരം 18 – 19
പിലാത്തറ ആരത്തിൽ കാക്കരഭഗവതി ക്ഷേത്രം രക്തചാമുണ്ഡി, കാക്കരഭഗവതി, നരമ്പിൽഭഗവതി, കന്നിക്കൊരുമകൻ, വേട്ടയ്‌ക്കൊരുമകൻ മകരം 18 – 19
തലശ്ശേരി മമ്പറം പിണറായി വെണ്ടുട്ടായികർ‍ണക്ഷേത്രം ഘണ്ടാകർ‍ണൻ, വസൂരിമാല മകരം 18 – 20
തളിപ്പറമ്പ് പട്ടുവം പൂമാലക്കാവ് പൂമരുതൻ, രക്തചാമുണ്ഡി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി മകരം 18 – 23
തലശ്ശേരി മൂഴിക്കര ചന്ത്രോത്ത് അങ്കക്കാരൻ, ഗുളികൻ മകരം 20 – 22
കണ്ണപുരം നാനിയിൽ കരണ്‍കാവ് ധർ‍മ്മദൈവം, പുലിയൂർ‍കാളി, ആരൻ (എളംകോലം), നാഗകന്നി, കാർ‍ത്തിലേക്കത്തോണ്ടി ദൈവം മകരം 20 – 24.
പാപ്പിനിശ്ശേരി കീച്ചേരി കല്ലൂരി പെരുമ്പുഴ അച്ചൻ കോട്ടം കല്ലൂരി പെരുമ്പുഴഅച്ചൻ ദൈവം, ഗുളികൻ മകരം 21.
കണ്ണപുരം പാളിയത്ത് വളപ്പ് പാക്കുന്ന് ഭഗവതികോട്ടം ബാലി, ചാമുണ്ഡി, പുല്ലൂർ‍കണ്ണൻ, കന്നിക്കൊരുമകൻ, വിഷണുമൂർ‍ത്തി, ഗുളികൻ മകരം 22 – 23.
പിലാത്തറ മാതമംഗലം നീലിയാർ‍ ഭഗവതിക്ഷേത്രം നീലിയാർ‍ ഭഗവതി മകരം 22 – 26
പയ്യന്നൂർ‍ വെൾളൂർ‍ കാരമേൽ മുച്ചിലോട്ട് ഭഗവതി ക്ഷേത്രം മുച്ചിലോട്ട് ഭഗവതി, കണ്ണങ്കാട്ട് ഭഗവതി, കുറത്തി, രക്തചാമുണ്ഡി മകരം 23 – 26.
ഉളിയിൽ മൈലവാപ്പ് മുച്ചിലോട്ട് ഭഗവതിക്ഷേത്രം മുച്ചിലോട്ട് ഭഗവതി, കണ്ണങ്കാട്ട് ഭഗവതി, പൂല്ലൂർ‍കാളി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, പുല്ലൂർ‍കണ്ണൻ, മകരം 24 – 26.
പാപ്പിനിശ്ശേരി ചെങ്കിണിവളപ്പ് പൊട്ടൻകാവ് പൊട്ടൻതെയ്യം മകരം 25
കണ്ണൂർ‍ കിഴുന്ന വലിയവീട് കന്നിരാശി ക്ഷേത്രം തെയ്യം മകരം25.
തളിപ്പറമ്പ് കുപ്പം മറത്തക്കാട് ഐവർ‍ പരദേവതാക്ഷേത്രം കരിന്തിരിനായർ‍,
കണ്ടപുലി, മാരപ്പുലി, കാപ്പുലി, പുലിമാരുതൻ, പുലികണ്ടൻ,
പുലിയൂർ‍കണ്ണൻ, പുലിയൂർ‍ കാളി, പുൾളികരിംകാളി, പുതിയഭഗവതി, വീരൻ,
വീരാളി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, ഗുളികൻ, കുണ്ടോർ‍ ചാമുണ്ഡി, കുറത്തി.
മകരം25 – 28
കണ്ണപുരം എടക്കപ്പുറം നാന്നിയിൽ പുതിയ ഭഗവതി ക്ഷേത്രം നാന്നിയിൽ
കുടിവീരൻ, നാഗോലങ്ങര ഭഗവതി, നാടാർ‍കുളങ്ങര ഭഗവതി, പാടാർ‍കുളങ്ങര,
വീരൻ, വീരാളി, മഞ്ഞൾ‍ ഭഗവതി, തോട്ടിൻകര ഭഗവതി, പുതിയഭഗവതി, ഗുളികൻ,
വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി
മകരം26.
ചെറുകുന്ന് വടക്കേടത്ത് ക്ഷേത്രം ബാലി, പൊൻമലക്കാരൻ, ആയിരം തെങ്ങിൽ ചാമുണ്ഡി, ബാപ്പൂരാൻ, നങ്ങേലിയമ്മ, ധർ‍മ്മദൈവം, മഞ്ഞാളിയമ്മ, തായ്പരദേവത മകരം 26.
കണ്ണപുരം അമ്പലപ്പുറം പാലയീൽ കളരി തായ്പരദേവത  (എളംകോലം), കുട്ടിച്ചാത്തൻ, ഭൈരവൻ, ഉച്ചിട്ട, ഗുളികൻ, രക്തചാമുണ്ഡി. മകരം26 – 27
ഇരിട്ടി എടക്കാണം ആശാരികോട്ടം വെരുമ്പേശൻ, മലപിലാൻ, ഗുളികൻ മകരം 26 – 28
മട്ടന്നൂർ‍ ഏഴല്ലൂർ‍ വളയാൽ ഭഗവതി മുത്തപ്പൻ ക്ഷേത്രം ഗുളികൻ, മണത്തണ ഭഗവതി മകരം 26 – 28
ചാലോട് പലഞ്ഞാടൻ തറവാട് വയനാട്ട് കുലവൻ മകരം 27 – 28
ചാലോട് പാവന്നൂർ‍ മൊട്ട ചോനാമറ്റം തെക്കൻ കരിയാത്തൻ, ചോനമ്മ, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, ഗുളികൻ മകരം 28
കൂത്തുപറമ്പ് അമ്പിലാട്ടു പുൽപിടി ക്ഷേത്രം പരദേവത, ഗുളികൻ, കുട്ടിച്ചാത്തൻ മകരം 28
തലശ്ശേരി മാടപ്പീടിക എടയിൽപീടിക കോയിമിയിൽ തറവാട് പുൾളികരിംകാളി, തീചാമുണ്ഡി മകരം 27 – 29.
പാപ്പിനിശ്ശേരി കീച്ചേരി കല്ലൂരി പുതിയഭഗവതി ക്ഷേത്രം പുതിയഭഗവതി,
വീരാളി മാരപ്പുലി, പുലിമാരുതൻ, കരിന്തിരിനായർ‍,
എളംകോലം,വലിയതമ്പുരാട്ടി, കുണ്ടോർ‍ചാമുണ്ഡി, വീരൻ, കരണ്ടിവം, ഗുളികൻ,
നാഗകന്നി, പുല്ലൂർ‍കാളി, പുൾളികരിംകാളി, പുല്ലൂർ‍കണ്ണൻ, പുലികണ്ടൻ,
കാളപ്പുലി, കുറത്തി, കണ്ടപ്പുലി
മകരം 28.
ചക്കരക്കൽ ചെമ്പിലോട് പുൾളിദൈവംക്ഷേത്രം പുലിതെയ്യം (പുലിയൂർ‍ കണ്ണൻ, പുലിയൂർ‍കാളി) കരിന്തിരികണ്ണൻ മകരം 28 – കുംഭം 2 –
തളിപ്പറമ്പ് പുലിപ്പറമ്പ് മൈക്കീൽ ശ്രീ കരിംകുട്ടി ശാസ്താൻ ക്ഷേത്രം കരിംകുട്ടി ശാസ്തൻ, കണ്ടനാർ‍കേളൻ, വയനാട്ടുകുലവൻ, പൊട്ടൻ,ഗുളികൻ, കുടിവീരൻ, കരിംകുട്ടിച്ചാത്തൻ. മകരം29 – കുംഭം1
മട്ടന്നൂർ‍ അഞ്ചരക്കണ്ടി പാലയാട് കരിംപാലംകോട്ടം വയനാട്ട് കുലവൻ, പെരുംപുഴഅച്ചൻ, മുത്തപ്പൻ, ഉതിരാലൻ, ഗുളികൻ, മുത്തച്ചിപോതി, കാരണവർ‍. മകരം29 – കുംഭം 1
തലശ്ശേരി ധർ‍മ്മടം ശ്രീ അണ്ടല്ലൂർ‍കാവ് ബാലി, സൂഗ്രീവൻ, നാഗകന്നി, തൂവ്വക്കാളി, ദൈവത്താർ‍, അങ്കക്കാരൻ, ശാസ്തപ്പൻ, ബാപ്പൂരൻ, മക്കാൽ കുംഭം 1
മട്ടന്നൂർ‍ പയ്യാടൻകോട്ടം ആർയകന്നി, ബപ്പൂരൻ കുംഭം 2 – 3.
പാനൂർ‍ പുത്തൂർ‍ അമ്പിടത്ത് മടപ്പുര തൂവ്വക്കാരി, മുത്തപ്പൻ, ഭഗവതി, തടുത്തണ്ടഭൂതപ്പൻ കുംഭം 3 – 6
അഞ്ചരക്കണ്ടി മുഴപ്പാല തട്ടയോട് ചെറുകൊട്ടാരം പരുത്തിവീരൻ, പുതിയഭഗവതി, തമ്പുരാട്ടി, ഗുളികൻ കുംഭം 4
കൂത്തുപറമ്പ് കൈത്തിരിയാടം ഭഗവതി ക്ഷേത്രം ചെറിയ ഭഗവതി, പരദേവത, വലിയഭഗവതി, ഗുളികൻ, ദൈവത്താർ‍, ശ്രീപോർ‍ക്കലി, വേട്ടയ്‌ക്കൊരുമകൻ കുംഭം 4 – 8.
പഴയങ്ങാടി മാട്ടൂൽ തെക്കുംമ്പാട് ശ്രീകുറംബ ഭഗവതി ക്ഷേത്രം പുതിയഭഗവതി, ചാമുണ്ഡി, മുട്ടിൽചാമുണ്ഡി, ചെറ്ിയഗുളികൻ, വീരൻ, വീരാളി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി കുംഭം 5 – 7.
ഇരിട്ടി മണത്തണ മുത്തപ്പൻ ക്ഷേത്രം മുത്തപ്പൻ, തിരുവപ്പന, പെരുമ്പുഴ അച്ചൻ, മുത്താച്ചിഭഗവതി, കാരണവർ‍, മണത്തണപോതി, കുട്ടിശാസ്തപ്പൻ, ഗുളികൻ, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി കുംഭം7 – 8.
തലശ്ശേരി തൃപ്പങ്ങോട്ടൂർ‍ കടവത്തൂർ‍ കൂറോളിക്കാവ് ഭഗവതിക്ഷേത്രം കുട്ടിച്ചാത്തൻ, ഗുളികൻ, വസൂരിമാല, ഭൈരവൻ, ഘണ്ടാകർ‍ണൻ, ചാമുണ്ഡി, പുറംകാലൻ, ബപ്പൂരൻ കുംഭം 7 – 9
തളിപ്പറമ്പ് പട്ടുവം കുഞ്ഞിമംഗലം ക്ഷേത്രം മഞ്ഞളൂത്ത്, വയനാട്ട് കുലവൻ, സർ‍വ്വേശ്വരിയമ്മ, (തായ്പരദേവത), മടിയൻ ക്ഷേത്രപാലൻ കുംഭം 7 – 11
തലശ്ശേരി കൂത്തുപറമ്പ് മമ്പറം കാണക്കോട്ട് മടപ്പുര ശ്രീപോതി,ഗുളികൻ, മുത്തപ്പൻ, കാരണവർ‍, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി കുംഭം 8 – 10.
കണ്ണൂർ‍ – കൂത്തുപറമ്പ് ആടൂർ‍ പനച്ചിക്കാവ് ആർയപൂക്കന്നി, പൂമാലാന്നി, ഗുളികൻ, ബപ്പൂരൻ, ദൈവത്താർ‍, ഭഗവതി കുംഭം8 – 10
കൂത്തുപറമ്പ് നരവൂർ‍ ചാത്താടിമന കൈതചാമുണ്ഡി, മുത്തപ്പൻ, കുട്ടിച്ചാത്തൻ, ഗുളികൻ, വസൂരിമാല, പോതി, കരുവാൾ‍ ഭഗവതി, തമ്പുരാട്ടി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി. കുംഭം 9 – 11
ന്യൂമാഹി പെരിങ്ങാടി മങ്ങാട് വനകണ്ടകോവിലകം ഭഗവതി ക്ഷേത്രം ഗുളികൻ, ഭദ്രകാളി, കുട്ടിച്ചാത്തൻ, വേട്ടയ്‌ക്കൊരുമകൻ, വസൂരിമാല, ശ്രീപോർ‍ക്കലി ഭഗവതി കുംഭം9 – 13
കീച്ചേരി അഞ്ചാംപീടിക കൂവപറത്ത് കാവ് പുതിയഭഗവതി, എളംകോലം, പുല്ലൂർ‍കാളി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, ഗുളികൻ, കുണ്ടൂർ‍ചാമുണ്ടി, വലിയതമ്പുരാട്ടി, കുറത്തി കുംഭം10.
പയ്യന്നൂർ‍ അന്നൂർ‍ ആരയിൽ ചുവാറ്റ പട്ടർ‍തെയ്യം കുംഭം 13.
കണ്ണൂർ‍ കാഞ്ഞിരോട് പുലിദൈവ ക്ഷേത്രം പുലിദൈവങ്ങൾ‍,  (പുല്ലൂർ‍കണ്ണൻ, പുല്ലൂർ‍കാളി) കുംഭം1 – 13
ചാല കടാങ്കോട്ട് മാക്കം ഭഗവതി ക്ഷേത്രം ഗുളികൻ, കടാങ്കോട്ട്മാക്കം –  (മാക്കം തെയ്യത്തിന് പ്രശസ്തം ) കുംഭം 14.15,16
കമ്പിൽ മയ്യിൽ കണ്ടക്കൈ ചാലങ്ങോട്ട്കാവ് പുതിയഭഗവതി, തായ്പരദേവത, ചോന്നമ്മ, വീരൻ, വീരാളി, പുല്ലൂർ‍കണ്ണൻ കുംഭം 14 – 17
മയ്യിൽ ചോന്നമ്മകോട്ടം ചോന്നമ്മ, ധർ‍മ്മദൈവം കുംഭം 15 – 16.
പഴയങ്ങാടി ഏഴോം അടുത്തില അടുത്തിലത്തെരു വേട്ടക്കൊരുമകൻ ക്ഷേത്രം വേട്ടക്കൊരുമകൻ, ഊർ‍പഴശ്ശി, തായ്പരദേവത, മൂവാളംകുഴിചാമുണ്ഡി, ചൂളിയാർ‍ ഭഗവതി, വീരൻ, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി കുംഭം15 – 16.
തലശ്ശേരി കൂത്തുപറമ്പ് റോഡ് 16 – ാംമൈൽ കോട്ടയം പഞ്ചായത്ത് മന്ദംകാവ് തമ്പുരാട്ടി, ഘണ്ടാകർ‍ണൻ, ഗുളികൻ, കുട്ടിച്ചാത്തൻ, പോതി, ചാമുണ്ഡി കുംഭം 15 – 17.
പാപ്പിനിശ്ശേരി കീച്ചേരി,നടാച്ചേരി പുതിയഭഗവതി ക്ഷേത്രങ്ങൾ‍ പുതിയഭഗവതി,
വീരൻ, വീരാളി, എളംകോലം, വലിയതമ്പുരാട്ടി, കരിവേടൻദൈവം, കരൻദൈവം,
പട്ടത്തിയമ്മ (തോറ്റം) മുത്തപ്പൻ പുറാട്ട്, മാപ്പിളപുറാട്ട്.
കുംഭം 15 – 18.
കണ്ണപുരം ആഴിത്തീരംതെങ്ങിൽ ചാമുണ്ഡിക്ഷേത്രം വേട്ടയ്‌ക്കൊരുമകൻ, പുലിയൂർ‍കണ്ണൻ, ആഴിതീരംതെങ്ങിൽ ചാമുണ്ഡി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, ഗുളികൻ. കുംഭം15 – 19
പയ്യന്നൂർ‍ വെൾളൂർ‍ നാഗത്തിൻമൂല നാഗകന്നി, നാഗരാജ കുംഭം16.
തളിപ്പറമ്പ് മാവിച്ചേരി പയറ്റിയാൽ ഭഗവതി പയറ്റിയാൽ ഭഗവതി, ഭൈരവൻ, തായ്പരദേവത, തീചാമുണ്ഡി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, കുണ്ടോറചാമുണ്ഡി. കുംഭം16 – 19.
പഴയങ്ങാടി ഏഴോം ചിറയിൽ തറവാട് കതിവന്നൂർ‍ വീരൻ, ഗുരിക്കൾ‍, ഗുളികൻ കുംഭം19 – 20.
കൂത്തുപറമ്പ് മാനത്തേരി പാലയാട് ഭഗവതിക്ഷേത്രം തമ്പുരാട്ടി (കുളിച്ചെഴുന്നൾളത്ത്) കുംഭം19 – 26
തലശ്ശേരി എരഞ്ഞോളി വടക്കുമ്പാട് ശ്രീപോർ‍ക്കലി ക്ഷേത്രം ഭഗവതി, ശാസ്തപ്പൻ, ഗുളികൻ, ഘണ്ടാകർ‍ണൻ, എൾളടത്ത് ഭഗവതി, പോതി, ദൂരത്ത് ഭഗവതി. കുംഭം 20
അഞ്ചരക്കണ്ടി ചമ്പാട് കുറുംബക്കാവ് ഘണ്ടാകർ‍ണൻ, വസൂരിമാല കുംഭം 20.
പാപ്പിനിശ്ശേരി പയ്യൻകോട്ടം ഊർ‍പഴശ്ശിദൈവം, വേട്ടക്കൊരുമകൻ കുംഭം20.
പയ്യന്നൂർ‍ വെൾളൂർ‍ കോഴുത്തുംപടി പനയക്കാട്ട് ഭഗവതി, വെൾളാറകുളങ്ങര ഭഗവതി, കരുവഭഗവതി, ഭൈരവൻ, കുട്ടിശാസ്തപ്പൻ കുംഭം 20 – 21.
ഏഴോം എരിപുരം ഓൾ‍ഡ് ടെക്‌നിക്കൽ ഹൈസ്‌കൂളിനു സമീപം ചെങ്ങാൾ‍ ശ്രീപുതിയ ഭഗവതി ക്ഷേത്രം പുതിയഭഗവതി, കന്നിയാൽ ഭഗവതി, വീരൻ,വീരാളി,ഗുളികൻ, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, തീചാമുണ്ഡി. കുംഭം 21 – 24.
അഴീക്കോട് പുതിയതെരു പറയങ്കാട്ട് മുനീശ്വരമന്ദിരം ക്ഷേത്രം കുട്ടിച്ചാത്തൻ, ഭൈരവൻ, രക്തേശ്വരി, ഗുളികൻ, ഉച്ചിട്ട, പൊട്ടൻ, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി. കുംഭം 22
ചെറുകുന്ന് പുളീരക്കീഴിൽ ചാമുണ്ഡി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, ഗുളികൻ, പൊട്ടൻ, ധർ‍മ്മദൈവം കുംഭം 22 – 23.
കണ്ണപുരം കീഴറ പുൾളിത്തറമ്മൽ ഭഗവതി ക്ഷേത്രം ഭഗവതി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, ഗുളികൻ, പൊട്ടൻ, ധർ‍മ്മദൈവം കുംഭം 22 – 23
പഴയങ്ങാടി ചെങ്ങാൾ‍ കുണ്ടത്തിൽകാവ് പുതിയഭഗവതി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, ഗുളികൻ, വീരൻ, കനിയാൽഭഗവതി, വീരാളി, ഭദ്രകാളി, തീചാമുണ്ഡി. കുംഭം 22 – 24
കൂത്തുപറമ്പ് മാനന്തവാടി റോഡ് ചിറ്റാരിപറമ്പ് ആശാരികോട്ടം ശ്രീപോർ‍ക്കലി, ചെറിയതമ്പുരാട്ടി, കാരണവർ‍, ബാലി, ഗുളികൻ, കുട്ടചാത്തൻ, ഘണ്ടാകർ‍ണൻ, വസൂരിമാല കുംഭം 22 – 24.
കണ്ണൂർ‍ ഏച്ചൂർ‍ മുണ്ടേരി കണ്ണച്ചേരി കൂറുംബകാവ് ഘണ്ടാകർ‍ണൻ,വസൂരിമാല കുംഭം 22 – 25.
തളിപ്പറമ്പ് ഭണ്ഡാരത്ത് വയൽത്തിറ ഭദ്രകാളി കുംഭം 23
മട്ടന്നൂർ‍ – ഇരിട്ടിറോഡ് ഭഗവതിക്ഷേത്രം വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, പുല്ലൂർ‍കാളി കുംഭം 23 – 24
പയ്യന്നൂർ‍ റെയിൽവേ മുത്തപ്പൻ ക്ഷേത്രം തിരുവപ്പന കുംഭം 24
പയ്യന്നൂർ‍ ഒളവര മുണ്ട്യകാവ് ഒളവറഭഗവതി കുംഭം24
കൂട്ടുപുഴ മാക്കൂട്ടം കാക്കത്തോട് ദേവിക്ഷേത്രം ഗുളികൻ, തിരുവപ്പന കുംഭം24
പേരാവൂർ‍ കുഞ്ഞംവീട് മുത്തപ്പൻവെൾളാട്ടം, പെരുമ്പുഴ അച്ചൻ, വസൂരിമാല, കുട്ടിച്ചാത്തൻ, ഗുളികൻ, പോതി, തൂവ്വക്കാരി കുംഭം24 – 25.
തലശ്ശേരി പാനൂർ‍ തൃപ്പങ്ങോട്ടൂർ‍ പോളൂർ‍ മുത്തപ്പൻ മടപ്പുര തിരുവപ്പന കുംഭം 24 – 27.
കൂത്തുപറമ്പ് കോളയാട് വൈരിഘാതകക്ഷേത്രം വൈരജാതൻ കുംഭം 25.
മട്ടന്നൂർ‍ കീഴെല്ലൂർ‍ പേരാവൂർ‍ കൊതമ്പോത്ത് ഭഗവതി ക്ഷേത്രം പുലിമാതാവ്, പുലിദൈവം. കുംഭം25
കണ്ണൂർ‍ കിഴുന്ന മുച്ചിലോട്ട് ഭഗവതിക്ഷേത്രം മുച്ചിലോട്ട് ഭഗവതി കുംഭം 26 – 27.
കണ്ണപുരം ചെറുകുന്ന് ശ്രീഗുരുക്കലോട്ട് ഭഗവതി ക്ഷേത്രം ധർ‍മ്മദൈവം, ധൂളിയകാവിൽ ഭഗവതി, കന്നിക്കൊരുമകൻ, ബാലി, വലിയതമ്പുരാട്ടി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, ഗുളികൻ, മുത്തപ്പൻ കുംഭം26 – 28.
കീഴല്ലൂർ‍ പഞ്ചായത്ത് ചാലോട് ഗോവിന്ദാംവയൽ വിഷ്ണുക്ഷേത്രം പുതിയഭഗവതി, വീരാളി, പരുത്തിവീരൻ, ഭദ്രകാളി. കുംഭം 27,28
മേലേചൊവ്വ ഐച്ചൂർ‍ കനകച്ചേരി ശ്രീകുറുംബകാവ് അഗ്നിഘണ്ടാകർ‍ണൻ, ഭഗവതി കുംഭം 29
കോളയാട് ആലഞ്ചേരി അമ്പലക്കണ്ടി ക്ഷേത്രം തിരുവപ്പന, കുട്ടിശാസ്തപ്പൻ, ഗുളികൻ, വസൂരിമാല, ഭഗവതി, ഘണ്ടാകർ‍ണൻ, മലചാമുണ്ഡി. കുംഭം 29 – 30
തളിപ്പറമ്പ് പരിയാരം പാടി വയനാട്ട് കുലവൻ, മലപിൾളൻ, കാരണവർ‍ ഗുളികൻ കുംഭം 29.
കൂത്തുപറമ്പ കോളയാട് വയൻവയ്യനൂർ‍ചൊവ്വകാവ് ഗുളികൻ, കുട്ടിച്ചാത്തൻ, മലർ‍ചാമുണ്ഡി, ഭഗവതി, ശ്രീപോർ‍ക്കലി, തിരുവപ്പന കുംഭം 29 – മീനം 2…
ഉളിക്കൽ വയത്തൂർ‍ ആരയിൽ ഭദ്രകാളി ക്ഷേത്രം ആരയിൽ ഭദ്രകാളി, പെരുമ്പേശൻ, മുത്തപ്പൻ, അന്തിത്തിറ, കാണാപ്പലി അന്തിത്തിറ, ആരയിൽ മുത്താച്ചി മീനം 1 – 2.
ആറളം മുച്ചിലോട്ട് ഭഗവതിക്ഷേത്രം മുച്ചിലോട്ട് ഭഗവതി, കണ്ണങ്ങാട്ട് ഭഗവതി, പുൾളൂർ‍കാളി, പുൾളൂർ‍കണ്ണൻ, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി മീനം 1 – 3
കണ്ണൂർ‍ താണ മാണിക്യകാവ് പയ്യമ്പൾളിചന്തു, തച്ചോളി ഒതേനൻ മീനം1 – 2
മട്ടന്നൂർ‍ – നടുവണ്ടുറോഡ് പെരുമണ്ണ് കളത്തിൽ തിറ ഭഗവതിക്ഷേത്രം അന്തിത്തിറ, പെരുമ്പുഴയച്ഛൻ, കരിംകാളി, ചെയ്യാട്ട്, പുതിയഭഗവതി, ഉതിരലപോതി മീനം 2 – 3
കൂത്തുപറമ്പ് റോഡ് ചെമ്പിലോട് തച്ചൻകുന്നുമ്മൽ മഹാദേവിക്ഷേത്രം നാഗകന്നി,
കാരണവർ‍, തലച്ചിലോൻ, തെക്കൻകരിയാത്തൻ, പൂതം, ബാപ്പൂരാൻമാർ‍,
ദൈവത്താർ‍, തമ്പുരാട്ടി, ആർയപൂംകന്നി, പൊൻമകൾ‍, ഗുളികൻ
മീനം2 – 3
കൂത്തുപറമ്പ് പാലായികാവ് വലിയതമ്പുരാട്ടി, ചെറിയതമ്പുരാട്ടി, ഗുളികൻ, ഘണ്ടാകർ‍ണൻ, വസൂരിമാല, കാരണവർ‍, കുട്ടിച്ചാത്തൻ, ചാമുണ്ഡി മീനം3 – 5
തലശ്ശേരി നെട്ടൂർ‍ ബാലതി ഭഗവതി ക്ഷേത്രം ഭഗവതി, പുലിവേട്ടയ്‌ക്കൊരുമകൻ, കുട്ടിത്തെയ്യം, പടവീരൻ, ഗുളികൻ, നാഗകണ്ഠൻ, നാഗഭഗവതി, ചെറിയഭഗവതി, എളറാത്തുഭഗവതി മീനം 5
കാനൂൽ ബക്കളം ശ്രീഭഗവതികോട്ടം ധർ‍മ്മദൈവം, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, പൊട്ടൻ, ഗുളികൻ, നാഗകന്യക, കുറത്തി, ഭഗവതി  മീനം 6 – 7
മട്ടന്നൂർ‍ കിളിയങ്കാട്ട് എളംകരുമകൻ ക്ഷേത്രം പൂതാടി, എളംകരുമകൻ, തായ്പരദേവത മീനം 7
തലശ്ശേരി പിണറായി വെണ്ടുട്ടായി കരുവാന്തവിടെ ഘണ്ടാകർ‍ണ ക്ഷേത്രം ഘണ്ടാകർ‍ണൻ, വസൂരിമാല, കുട്ടിച്ചാത്തൻ, ചാമുണ്ഡി, ഭഗവതി മീനം 7
ചെമ്മനാട് ഈക്കോട്ട് മേലത്തു തറവാട് ശ്രീഗുരുദൈവം, കുറത്തിയമ്മ, ഗുളികൻ, പടിഞ്ഞാർ‍ ചാമുണ്ഡി മീനം7
പേരാവൂർ‍ കുന്നിത്തല ശ്രീകുറുംബക്ഷേത്രം മുത്തപ്പൻ, ഗുളികൻ, ഘണ്ടാകർ‍ണൻ, പൂക്കുട്ടി ശാസ്തപ്പൻ, വസൂരിമാല മീനം7 – 9
ചെറുപുഴ പ്രാപ്പൊയിൽ വയനാട്ട് കുലവൻ ക്ഷേത്രം വയനാട്ട്കുലവൻ മീനം 7 – 9
മട്ടന്നൂർ‍ ഇരിട്ടി റോഡ് പുന്നാട് മുച്ചിലോട്ട് ഭഗവതി ക്ഷേത്രം മുച്ചിലോട്ട് ഭഗവതി, കണ്ണങ്ങാട്ട് ഭഗവതി പുൾളൂർ‍കാളി, പുൾളൂർ‍ കണ്ണൻ, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, നരമ്പിൽ ഭഗവതി മീനം7 – 9
പയ്യന്നൂർ‍ പിലാത്തറ പാണപ്പുഴ കണ്ടാണപ്പൾളി ആലക്കാട് മാച്ചിയിൽ മന്ത്രമൂർ‍ത്തി ക്ഷേത്രം കുട്ടിച്ചാത്തൻ, ഭൈരവൻ, കുറത്തി, പൊട്ടൻ, ഗുളികൻ മീനം 10 – 11
തലശ്ശേരി ധർ‍മ്മടം മാരിയമ്മൻ കോവിൽ ഗുളികൻ, വീരൻ, വീരാളി, ഗുരിക്കൾ‍, പുതിയഭഗവതി, കുട്ടിച്ചാത്തൻ മീനം 11 – 12
തലശ്ശേരി പെരിങ്ങത്തൂർ‍ പുല്ലുകര മുത്തപ്പൻക്ഷേത്രം മുത്തപ്പൻ കരിംചാമുണ്ഡി, ഗുളികൻ, പോതി മീനം 11 – 12
തലശ്ശേരി പരപ്രം മണ്ടോലിടത്തു അഗ്നിഘണ്ടാകർ‍ണൻ അഗ്നിഘണ്ഠാകർ‍ണൻ, ശാസ്തപ്പൻ, ഗുളികൻ, ചാമുണ്ഡി, മണത്തണഭഗവതി മീനം 13
തളിപ്പറമ്പ് തൃച്ചംബരം ചെറിയൂർ‍ ക്ഷേത്രം പുലിവേട്ടയ്‌ക്കൊരുമകൻ, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, കുട്ടിത്തെയ്യം, തായ്പരദേവത മീനം13 – 14
ചെമ്പിലോട് ചാല ആടൂർ‍ മേപ്പാട് ക്ഷേത്രം വയനാട്ട് കുലവൻ, പൊൻമാലക്കാർ‍, എൾളടത്തു ഭഗവതി, വീരൻ, ഗുളികൻ, കാരണവർ‍ മീനം 13 – 15
കണ്ണൂർ‍ മുണ്ടയാട് വയൽത്തിറ പുതിയഭഗവതി, വീരൻ, വീരാളി, ഭദ്രകാളി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, ഗുളികൻ മീനം 13 – 15
വടക്കുമ്പാട് തളിയിൽ ക്ഷേത്രം രക്തേശ്വരി, കാളി, ശ്രീ പോർ‍ക്കലി, അഗ്നിക്കാരൻ, ബപ്പൂരാൻ തെയ്യം, എൾളെടുത്ത് ഭഗവതി, കുട്ടിശാസ്തപ്പൻ മീനം 14 – 15
കണ്ണൂർ‍ തോട്ടട വെങ്കണമടപ്പുര മുത്തപ്പൻ, രക്തഗുളികൻ, കാരണവർ‍, തിരുവപ്പന, എൾളടത്തു ഭഗവതി മീനം14 – 15
ഇരിട്ടി – കല്ലുവയൽ കരപ്പൂർ‍ ഭഗവതികാവ് കാളരാത്രി, വലിയതമ്പുരാട്ടി, ചീയാട്ട്, പുതിയകരിംകാളി, പെരുമ്പേശൻ, അന്തിത്തിറ, ഉതിരാലൻ മീനം15 – 17
അഞ്ചരക്കണ്ടി ചക്കരക്കൽ കക്കുന്നത്ത് ഭഗവതി ക്ഷേത്രം കക്കുന്നത്ത് ഭഗവതി,അങ്കക്കാരൻ, തൂവ്വക്കാരി, പരദേവത,പൊൻമകൻ മീനം17
പയ്യന്നൂർ‍ പിലാത്തറ ആരത്തിൽ ശ്രീഭദ്രാപുരം ആരത്തിൽ ക്ഷേത്രം വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി,
ഭൈരവൻ, രക്തചാമുണ്ഡി, ആരത്തിൽ ഭഗവതി, പഴശ്ശിഭഗവതി, കുട്ടിച്ചാത്തൻ,
രക്തേശ്വരി, കാരാട്ടുഭഗവതി, മടയിൽ ചാമുണ്ഡി, നരമ്പിൽ ഭഗവതി, കാക്കര
ഭഗവതി
മീനം 17 – 19
കണ്ണൂർ‍ താഴെചൊവ്വ ചരപ്പുറം മുത്തപ്പൻക്ഷേത്രം തിരുവപ്പന,മുത്തപ്പൻ മീനം 18
അഞ്ചരക്കണ്ടി ചക്കരക്കൽ കുന്നത്ത് ഭഗവതിക്ഷേത്രം അങ്കക്കാരൻ, എൾളടെത്ത് ഭഗവതി, തൂവ്വക്കാരി, പരദേവത, ഭഗവതി മീനം18
ഉളിക്കൽ വട്ടയംതോട് ശാസ്തപ്പൻ കോട്ടം പൊട്ടൻതെയ്യം, കുട്ടിശാസ്തപ്പൻ, ഘണ്ഠാകർ‍ണൻ, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, വസൂരിമാല, ഗുളികൻ, തിരുവപ്പന മീനം 18 – 19
തലശ്ശേരി വീനസ് ജംഗ്ഷൻ കൂവക്കാത്ത് ഭഗവതി ക്ഷേത്രം രക്തേശ്വരി, നാഗദേവത, കുട്ടിച്ചാത്തൻ, ഗുളികൻ മീനം 18 – 20
തലശ്ശേരി കോട്ടയം ധൂളിവാതുക്കൽ ക്ഷേത്രം മുണ്ടയംപറമ്പ് ഭഗവതി, കൊടുഗത്തിൽ ഭഗവതി, നാഗരാജ, നാഗകന്യക, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, കുട്ടിശാസ്തപ്പൻ, ഘണ്ടാകർ‍ണൻ, ഗുളികൻ മീനം 19
തലശ്ശേരി കോട്ടയം കതിരൂർ‍ എരുവട്ടി കൊയ്യാലക്കുന്നു ക്ഷേത്രം ഭഗവതി, ശാസ്തപ്പൻ, എൾളടത്ത് ഭഗവതി, അങ്കക്കാരൻ, ഗുളികൻ, ബപ്പൂരാൻ, മന്ദപ്പൻ മീനം 19 – 20
ഇരിട്ടി കൂട്ടുപുഴ കരവൂർ‍ കാവുങ്കരി ഭഗവതിക്ഷേത്രം പെരുമ്പച്ചൻ, കാക്കരത്തി ഭഗവതി, വരച്ചാൽപോതി, പോതി, ഉതിരാലൻ, കരികാളി, ഉതിരാളിപോതി, പുതിയഭഗവതി മീനം 19 – 20
കണ്ണൂർ‍ തോട്ടട വങ്കണ മടപ്പുര രക്തഗുളികൻ, മുത്തപ്പൻ, കാരണവർ‍ മീനം 20 – 21
തളിപ്പറമ്പ് വെൾളാവ് കൈതക്കീൽ ക്ഷേത്രം മഞ്ഞളമ്മ, നാഗകന്നി, നാഗരാജാവ്, ഊർ‍പഴശ്ശി, വേട്ടയ്‌ക്കൊരുമകൻ, കൈതകുളമ്മ മീനം 21 – 22
മട്ടന്നൂർ‍ മറുത്തൈ ആശാരികോട്ടം രുധിരമ്പുമല ഭഗവതി, ഗുളികൻ, കുളിച്ചെഴുന്നൾളത്ത് മീനം 21 – 22
ഉളിക്കൽ അറബിറോഡ് അറബിത്തട്ട് അറബി അറയിൽ ഭദ്രകാളി ക്ഷേത്രം അറയിൽ ഭദ്രകാളി, വെരുമ്പേശൻ, മുത്തപ്പൻ, അന്തിത്തിറ, കാണാപൾളിത്തിറ, കാണാപൾളി ഉതിരാല, അറയിൽ മുത്താച്ചി. മീനം 22 – 23
ഇരിട്ടി – കൂട്ടുപുഴ റോഡ് വളളിത്തോട് മുത്തപ്പൻകാവ് മടപ്പുരക്ഷേത്രം ഗുളികൻ, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, തിരുവപ്പന, പോതി മീനം 24 – 25
മട്ടന്നൂർ‍ എളംപക്കം അയ്യൻകോവിൽ മുച്ചിലോട്ട് ഭഗവതി ക്ഷേത്രം മുച്ചിലോട്ട് ഭഗവതി മീനം 24 – 26
ധർ‍മ്മടം കിഴക്കേപാലയാട് ശ്രീ വിശ്വകർ‍മ്മ ക്ഷേത്രം ഉച്ചിട്ട, കുട്ടിച്ചാത്തൻ മീനം 27 – 28
തളിപ്പറമ്പ് മലപ്പട്ടം പരിപ്പൻകടവ് മന്ത്രമൂർ‍ത്തി ക്ഷേത്രം കുട്ടിച്ചാത്തൻ, ഭൈരവൻ, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, കരിവാൾ‍ ഭഗവതി, വേട്ടയ്‌ക്കൊരുമകൻ, ഉച്ചിട്ട, കാളിയാംവൾളി മീനം 27 – 29
കണ്ണപുരം മൊട്ടമ്മൽ പെരുന്തോട്ടം നീലിയാർ‍കോട്ടം നീലിയാർ‍ഭഗവതി മീനം 30
ഇരിട്ടി പായംപഞ്ചായത്ത് കാളത്തോട് ശ്രീ മുത്തപ്പൻ മടപ്പുര തിരുവപ്പന, മുത്തപ്പൻ, ശാസ്തപ്പൻ, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, ഭഗവതി, ഗുളികൻ മീനം 30
തലശ്ശേരി പന്തക്കൽ കൂലോംകാവ് പരദേവത, ഭഗവതി മീനം 30
പഴയങ്ങാടി ചെറുതാഴം അത്തിയാടം പാലോട്ട് കാവ് പാലോട്ട് ദൈവം, വിളാവംദൈവം, പുലിയൂർ‍ കാളി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി, കുറത്തി, കുണ്ടോർ‍ ചാമുണ്ഡി മീനം 30 – മേടം 6
പയ്യന്നൂർ‍ കുഞ്ഞിമംഗലം മൾളിയോട്ട് പാലോട്ട് കാവ് പാലോട്ട്
ദൈവം, കരിന്തിരിനായർ‍, മടയിൽ ചാമുണ്ഡി, രക്തചാമുണ്ഡി, വിഷ്ണുമൂർ‍ത്തി,
കുണ്ടോർ‍ ചാമുണ്ഡി, വീരൻ, വീരകാളി, പുൾളൂർ‍കാളി, കുറത്തി,
പുൾളികരിംകാളി, പുൾളൂർ‍കണ്ണൻ, പുലികണ്ടൻ, പുതിയഭഗവതി
മീനം 30 – മേടം 5 –
പഴയങ്ങാടി തെക്കുമ്പാട് മാട്ടൂൽ പാലോട്ട് കാവ് പാലോട്ട് ദൈവം, അങ്കത്തെയ്യം, കുണ്ടൂർ‍ ആദി ചാമുണ്ടി, കുറത്തിഅമ്മ, നെല്ലികുറത്തി മീനം 30 – മേടം 7
തലശ്ശേരി പന്തക്കൽ പാണ്ടോകൂലം ഭഗവതി, പരദേവത മേടം 1
തലശ്ശേരി എരഞ്ഞോളി വലിയപീടിക നെടുങ്കോട്ടുകാവ് വലിയതമ്പുരാട്ടി, കുട്ടിച്ചാത്തൻ, എൾളറത്തു ഭഗവതി, വസൂരിമാല മേടം 1
തളിപ്പറമ്പ് കുപ്പം വലിയോട്ടു തറവാട് തായ് പരദേവത, ഭൂതം മേടം2 – 3
കുത്തുപറമ്പ് മാവിലായിൽ മാവിലായിക്കാവ് ദൈവത്താർ‍, അടിയുത്സവം മേടം 2 – 3
പയ്യന്നൂർ‍ കുഞ്ഞിമംഗലം തെരു വേട്ടയ്‌ക്കൊരുമകൻ ക്ഷേത്രം ചൂളിയാർ‍ ഭഗവതി, പടവീരൻ, ഊർ‍പഴശ്ശി, വേട്ടയ്‌ക്കൊരുമകൻ മേടം11 – 16